Een kakofonie aan vogel geluiden, 's morgens heel vroeg op de camping. Deze weken staan in het teken van vogels op verschillende manieren. Dit had ik niet van tevoren bedacht of gepland, het gebeurde gewoon. Een aflevering over buiten wandelen, vogels kijken, dansen, fotograferen en over het horen van de vogels.
(foto: Cover van het boek van Erna Koelman)
Volledig transcript:
Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'.
Fijn dat je luistert naar deze podcast wat speciaal gaat over ons specifieke zintuig evenwicht, maar ook over het evenwicht in de breedste zin van het woord. En ik zei al: fijn dat je luistert. Deze aflevering, seizoen 6, aflevering 9 heb ik genoemd: 'kakofonie'. Want deze weken die staan in het teken van vogels.
En het begon met de kampeervakantie. We zijn weggeweest naar de camping met de caravan en 's ochtends vroeg op de camping, daar hadden we al gehoord -tenminste mijn man had het al gehoord- dat daar dan een kakofonie van vogelgeluiden was. En toen heeft ie op een dag, op een ochtend heel vroeg dat we opstonden, ik denk, ik meen zo'n uur of half 6 of zo, heeft mijn man een video-opname gemaakt, want ik hoorde die kakofonie namelijk helemaal niet, ik had geen hoortoestellen in. Ik hoorde wel geluid. Ik hoorde de merel, de zanglijster, maar hij zei: er zijn héél veel vogels die tegelijk aan het fluiten ...ehm... tjerpen, ...ehm... kwetteren... zingen... van alles! Ik hoorde dat niet. Maar toen ik dat filmpje daarna luisterde, met mijn hoortoestellen in, toen ineens hoorde ik ook hoe ongelofelijk veel vogels daar in de buurt ja, allemaal geluid maakten. Geweldig vond ik het!
En tijdens één van die zonnige vakantiedagen, want het was erg zonnig, waren we op de fiets voor een lange tocht en onderweg kwamen we fazanten tegen en hazen in het veld, vind ik ook altijd leuk om te zien! En bij een vogelkijkhut, vlakbij Rijssen is dat, bij een klein natuurgebiedje, zijn we even gestopt. En we hebben de verrekijker altijd mee in de fietstas. Toen ook. Met de verrekijker gingen we daar bij de vogelkijkhut kijken naar wat er allemaal te zien was. Maar we zagen geen enkele vogel vliegen boven dat veld. En ineens was er wel een hoop gekwetter en werd er dus wel van alles gevlogen en wij dus kijken met die verrekijker en er vlogen dus vogels op. Waardoor ze zijn opgeschrikt, dat is onduidelijk. Dat weet ik niet, misschien was er wel een roofvogel die wij niet hebben gezien. Maar dat waren grutto's, een tureluur en kieviten.
En toen eenmaal de rust was weer gekeerd zag ik ineens een kleine knalgele vogel bovenop een paaltje zitten. En af en toe ging dat kopje omhoog en dan ging die snavel heen en weer en dan was er een hele hoge piep piep piep, ...ehm... nou ja, zoals die dat deed, die vogel. 'k Kan het niet eens nadoen. En ik heb dat minutenlang bekeken, want ik vond dat zo grappig. En hij maakte alleen dat geluid als ie dat kopje omhoog deed. Als hij gewoon naar voren keek en om zich heen keek maakte ie geen geluid en dan ging dat koppie weer omhoog en dan ging dat snaveltje weer heen en weer, was zo grappig om te zien. Het bleek een gele kwikstaart te zijn. En gele kwikstaarten kom je niet zo heel veel tegen. Witte kwikstaarten die kom je heel vaak tegen. Die zitten dan op de weg en die zie je ook aan het staartje die dan zo heen en weer gaat en dan vliegen ze weer een stukje voor je uit en dan gaan ze daar weer op de weg zitten en dan, ze hippen dan, ja, voor je uit. En deze die zat gewoon rustig op een paaltje.
Terug bij de tent, hoorde Roel ineens een groene specht. Ja, dan moet ik er weer even op focussen, want ik kan het niet zomaar tussen alle andere geluiden die te horen zijn, kan ik het niet zomaar uitfilteren. En even later hoorde ik hem ook wel. Tussen het geluid van de merels en de zanglijsters en de vinken die er allemaal waren. Want ook overdag bleven ze toch wel geluid maken, bleven ze allemaal wel zingen. En dat is dus niet alleen maar 's morgens vroeg. Alleen 's morgens vroeg, dan is alles tegelijk aan het zingen, alle vogels die dan wakker worden en dat is overdag wat minder. Minder luid, maar ze zijn wel degelijk aanwezig.
En op een andere fietsdag, waren bij een soort heideveld en daar zagen we veldleeuweriken en die maken ook een heel mooi hoog, ja, kwetterend geluid, zang. Dat was heel mooi om te zien. Alleen die veldleeuweriken, die zijn best heel schuw, dus die vlogen op een gegeven moment op. En toen we later daar nog een keer langs datzelfde plekje kwamen, hebben we er echt geen enkele gezien, dat is dan wel heel jammer. Dan blijkt ook dat er niet heel veel veldleeuweriken zitten, denk ik.
Wat ik met mijn hoortoestellen ook op kan vangen, dat zijn ...ehm... dat zijn die hoge miauw-geluiden van de buizerd. Die hebben we meerdere keren gehoord, ook onderweg en dan zochten we in de lucht en ja hoor daar gaat ie en daar. En dan soms zie je er dan 2 of 3 die dan op de luchtcirculatie zo ...ehm... omhooggaan. Dat is gewoon heel mooi om te zien. En soms zie je er dan 3 of 4 bij elkaar. Wat we ook wel hebben gezien, daar in het oosten van het land, veel torenvalkjes. Torenvalkjes die dan staan te bidden in de lucht en die herken je eigenlijk al van verre. Het grappige is, we hebben er zelfs eentje gezien die midden op de snelweg tussen de vangrails zo een duik nam naar de grond. En daar dus een muisje of zo zag, die die dus daar te pakken kreeg. Midden op de snelweg, dan heb je echt zo van: er is zo veel geluid om je heen, zoveel verkeer wat heen en weer raast en toch durft dat torenvalkje daar midden tussen die vangrails -waar een soort groenstrook tussen zit- dat ie daar dan zijn jachtgebied heeft.
Daar waren ook meerdere ooievaars. Het valt me steeds vaker op dat er ooievaars te zien zijn in Nederland. Ik weet wel jaren geleden kwam ik ze bijna niet tegen, maar ik kom ze nu dus steeds vaker tegen. Die herken je ook wel in de vlucht. Hoe ze dus vliegen is een andere manier dan hoe reigers dat doen. Dus dat is een verschil met de reigers. Ik moet wel zeggen, blauwe reigers zie ik steeds minder vliegen. Dus er is wel een soort ommekeer in dat. Er zijn meer ooievaars, er zijn veel meer zilverreigers, die knal witte reigers, maar blauwe reigers zien we steeds minder.
Toen we weer terug waren thuis, van de camping, was nog steeds mooi weer, gingen we buiten in de tuin zitten. En daar waren weer alle koolmezen, pimpelmezen, de huismussen ...ehm... allemaal hebben ze wel een eigen geluidje. ...ehm... koerende duiven. En ook de gierzwaluwen die zijn er weer. Die zijn weer terug in Nederland, zijn hele snelle vliegers en die vliegen dan hierachter tussen al die tuinen door en die hebben hele hoge snerpende geluiden. Ook die kan ik zonder hoortoestellen helemaal niet opvangen, dus mijn man die zei al: nou, wat denk je, ...ehm... wie zijn er weer terug gekomen? Ja, en dan moet ik wel altijd even nadenken en dan opeens: oh ja natuurlijk, de gierzwaluwen, die hoort hij weer. En als ik dan met mijn hoortoestellen in naar buiten ga en me écht goed concentreer dan kan ik ze ook horen, want ik zie ze dan vliegen en dan hoor ik ook het geluid.
En ik zei al van: deze weken staan een beetje in het teken van vogels. En dat klopt ook wel, want op zaterdagavond ging ik vrij-dansen, in Garderen is dat. En voor dat vrije dansen is er altijd een workshop. En het thema van die workshop dat was ja, ...ehm... een ei, vogelei. Omdat het in mei is en daar kregen we de opdracht voor. We hebben onze dans gedanst vanuit een ei, dat je heel klein was. En je mocht zelf bepalen of je bleef staan of zitten, liggen, dat maakte helemaal niet uit. Maar wel zo klein als een vogeltje, alsof je in een ei zit en die dan heel langzaam uit dat ei kruipt. En dan op een gegeven moment de wereld in stapt en dan ook de wereld in vliegt en dan rondom zich heen kijkt wat er allemaal te zien is en dan ineens ook andere vogels ontmoet.
Het was dan ook een geleide dans en het was heel fijn om te doen. Het was ook, ja, heel grappig om op een gegeven moment als je elkaar dan weer kan ontmoeten en dat je weet dat je een vogeltje bent, het is gewoon heel leuk dat wij als volwassenen heerlijk kunnen spelen! Dansend spelen! De muziek was ook heerlijk, dus je kon je daar ook helemaal in, ja, in wegzakken eigenlijk terwijl je tegelijkertijd met je lichaam aan het bewegen bent! Ik was dus ook zelf even dat vogeltje, alleen ik kon natuurlijk niet vliegen!
We konden geen van allen vliegen, dus dat echte vliegen dat is écht voor de vogeltjes zelf. Niet voor ons. Daarna heb ik dat heerlijke gevoel van dat vogeltje toch meegenomen ook in de rest van de avond en dus tijdens dat vrij dansen voelde ik me ook heel speels en heel lenig en en en en ...ehm... vrolijk, het was heel fijn om te doen!
En op dinsdagmiddag heb ik Erna Koelman geïnterviewd in het radioprogramma 'Hoor jij wat ik hoor?' En over jawel.... over vogels! Erna is namelijk een kei in het fotograferen van vogels. En daar hebben we dus uitgebreid over gesproken. Ze vertelde ook over twee soorten vogelaars. Je hebt vogelaars de kijkers en de fotografeerders. En ik ben dan écht een kijker, ik neem alleen mijn verrekijker mee en ga op zoek naar de vogels. Ik heb eigenlijk helemaal geen behoefte om daar foto's van te maken, want daar heb je best heel veel geduld voor nodig, want dat is ook wat Erna aangaf, het belangrijkste bij het fotograferen van vogels is: geduld, geduld en geduld! Dat je dus ook heel lang op een bepaalde plek kunt blijven en dan rondom je heen kijken, wel alert blijven. Dus als je stil gaat zitten of vanaf één plek en dat je eigenlijk maar één kant op kijkt, dan kom je nog niet zo heel veel tegen. Dus het is wel alert zijn, aanwezig zijn en dan ook luisteren en dan ook op het moment dat je een vogel ziet dat je die dus scherp in beeld krijgt en ook daar dus weer dat geduld voor nodig.
Zo heeft Erna verschillende vogelherkenningscursussen gedaan en ook geluiden herkennen is daar ook een onderdeel van. Als je weet dat je een bepaald geluid herkent, weet je ook waar je naar op zoek kan gaan in de omgeving waar die vogel zit. Als je dus een vink hoort, het geluid van een vink en je herkent dat, dan kan je op zoek gaan naar een klein vogeltje, die die vink kan zijn. Of als je een zanglijster hoort, een wat grotere vogel en een heel herkenbare zang. Een zanglijster die heeft steeds verschillende riedeltjes die hij elke keer herhaalt. Dus die heeft echt een soort zang. Dan weet je dat je op zoek kunt gaan naar een zanglijster, een wat grotere vogel, stippeltjes op de borst en zo.
Dus daar heeft ze allemaal cursussen in gedaan en die gebruikt ze ook bij de vogelfotografie. Het is natuurlijk ook heel handig want dan weet je ook wát je ziet. Het leuke was, ik heb voor dat programma, heb ik in het eerste nummer dat ik gekozen had, daar zat op een gegeven moment 40 seconden alleen maar vogelgeluiden in. Dus er werd eerst gezongen, toen al die vogelgeluidjes en daarna werd er weer gezongen. Heel gedurfd om dat in een nummer te doen en je hoopt ook dat mensen gewoon door blijven luisteren en niet ineens dan de radio uitzetten of zo. Maar Erna hoorde dat dat niet allemaal Nederlandse vogels waren en dat klopte wel, want het was een lied uit Finland, dus ik neem aan dat dat ook vogels uit Finland zijn. Vind ik dat toch heel scherp opgemerkt dat zij dat dan hoort. Dat zij ook allerlei geluiden hoort die ze niet kent. Ik hoor al die geluiden wel, maar dat onderscheiden voor mij, dat filteren van dat ene specifieke geluid is voor mij gewoon veel moeilijker. Dat kan ik zelfs niet goed met mijn hoortoestellen in. Eén vogel lukt dan, maar als er dus een heleboel tegelijk zijn dan wordt het voor mij écht een stuk moeilijker. En nou denk ik wel dat je dat tot een bepaalde hoogte kunt oefenen maar ja, er zit bij mij tot een bepaalde hoogte, zit een grens aan omdat ik het gewoon niet allemaal goed kan opvangen.
Nou even terug helemaal naar dat filmpje van die vogelgeluiden die Roel heeft gemaakt, op de camping, 's morgens vroeg, dat heb ik gedeeld op Facebook. En daar zie je een beetje een wiebelend beeld, want Roel heeft het al lopend opgenomen en het beeld dat ziet eruit zoals ik het zie, als ik echt zo'n wiebeldag heb, zo'n vreselijke wiebeldag, dus als het evenwichtsverlies even heel groot is dan zie je ook dat het beeld op en neer gaat, tijdens het lopen, dan is de beeldstabilisatie er niet. En dat is wel, ja dat is wel weer mooi dat je dat in zo'n klein filmpje kan laten zien. Het is niet helemaal hetzelfde, maar het lijkt er een beetje op.
En wat betreft die kakofonie van geluiden, het blijft nog steeds vreemd dat ik zonder hoortoestellen, die kakofonie niet echt kan waarnemen. Dat ik alleen dus die merel en die zanglijster eruit kan halen die dan vlakbij zijn, die kon ik dan registreren. Dus het is een enorm verschil voor mij, toen ik het filmpje hoorde, nou kun je het geluid ook nog eens een keer versterken en helemaal dus toen ik mijn hoortoestellen in deed.
En ik sta er nog steeds verbaasd van dat zo veel vogels op zo'n vroeg uur in de ochtend, alsof zij samen de hele ochtend en de hele omgeving aan het wakker maken zijn! Ja, dat is toch geweldig om naar te luisteren! Dus ik gun jou dat ook om een keer zo veel vogelgeluiden om je heen te horen.
Dank je wel voor het luisteren naar seizoen 6, 'kakofonie'. Dit was de podcast 'Evenwicht, je leven', van Paula Hijne en ...ehm... tot de volgende keer!