Gedachten zijn zoveel sneller en buitelen om elkaar heen. Zoveel gedachten die er voortdurend zijn. Er is ook zoveel te bedenken. 

(foto van eigen tekening)

Volledig transcript 

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Ik vertel graag over het fysieke evenwicht, maar ook over een heleboel andere dingen waar ik nou ja, misschien wel dagelijks mee te maken heb. En dit is zo'n aflevering. Iets wat er dagelijks is bij mij. Je luistert naar Paula Hijne. Dit is seizoen 9, aflevering 9: Gedachten zijn zó veel sneller.

Ik neem je even mee naar iets wat ik in 2021 heb geschreven. Dat is al heel wat jaren geleden. Toen heb ik een soort project gedaan van Etty Hillesum waarbij allerlei citaten gebruikt werden -van Etty Hillesum- waar dan over geschreven kon worden. Er zat een beetje een vaste werkwijze aan en die werkwijze was dat je eerst het citaat overnam, dat schreef je op in je schrift en daarna 15 minuten schrijven naar aanleiding van dat citaat. Zo maar wat bij je opkomt. Het is een vorm van creatief schrijven. En dat doe ik graag. Stap 2 was dan het voorlezen van wat je had geschreven. En daarna ging je bepaalde woorden onderstrepen. Zinnen die je raken waarbij je echt zo hebt van: nou, dat vind ik eigenlijk wel heel mooi. Dus die ging je onderstrepen.

Stap 3 is de verdieping. Je kiest dan een van die onderstreepte fragmenten of dat woord wat je hebt onderstreept en ook daar ga je dan weer 15 minuten over schrijven. Na dat schrijven ga je weer voorlezen aan jezelf en ook dan ga je weer onderstrepen. En dat doe je een paar keer. En dan is stap 5: alle onderstreepte fragmenten ga je onder elkaar schrijven. En dan krijg je een soort lijstje en dan kun je weer beginnen aan een nieuw citaat. Dan wil ik je meenemen in -niet per se het citaat- maar wel wat daaruit voort is gekomen. En dat gaat met name over allerlei gedachten. Gedachten die er altijd zijn, die ik ook altijd heb. Naar aanleiding van het eerste citaat heb ik toen geschreven, een klein stukje daarvan, en dat gaat als volgt:

Ik schrijf niet over alles wat in mijn gedachten rond dwarrelt. Dat is gewoon te veel! Veel te veel! Want gedachten zijn zó veel sneller en buitelen om elkaar heen. En soms is er geen touw aan vast te knopen. Als ik dat allemaal op papier wil zetten, dan is dat gewoon onmogelijk.

Dit is een heel klein stukje uit een tekst van 15 minuten. En ik heb daar toen de zin uitgehaald: gedachten zijn zó veel sneller en buitelen om elkaar heen. Toen ben ik daar ook weer 15 minuten over gaan schrijven. En die hele tekst kan ik nu ook met je delen.

‘Gedachten zijn zó veel sneller en buitelen om elkaar heen. Mijn hoofd is heel vaak vol van allerlei gedachten. Van de hak op de tak. Onsamenhangend. Van de ene gedachte associeer ik een andere gedachte. Een herinnering. Een ogenschijnlijk klein voorval dat ineens naar boven komt, als ik compleet aan iets heel anders denk. Een idee dat ik ga uitwerken in mijn hoofd en dat blijf ik dan herhalen. En herhalen. Opdat ik het niet ga vergeten. En vaak is het dan het beste om het te noteren. Zodat ik het mag vergeten en het later weer terug kan lezen. Ja, dan krijg je zinnen van ..ehm.. wat zou ik kunnen doen als....En dat is ook voer om van alles naar boven te laten komen. Want er is zó veel mogelijk! Zo veel keuzes. Hoe. Wat. Waar. Met wie. Wanneer. En wat dan doen? En dat kan ook iets zijn naar aanleiding van een film. Of iets wat ik heb gelezen. Terugdenken. Hoe ging het ook alweer?

Verwerkingsgedachten. Om iets te begrijpen. Of te doorgronden. Iets wat ik op een rijtje wil zetten. En ik heb toen een boek gelezen en dat heette: Sterkarm. En in dat boek was een tijdmachine waarmee men van de 21 eeuw naar de 16e eeuw kon reizen en weer terug. Iets wat natuurlijk totaal onmogelijk is en dus regelrechte fantasie is. En dat is zó leuk aan fantaseren. Wat zou ik doen als ik ineens in de 16e eeuw zou belanden? Maar dat vind ik onvoorstelbaar. Ik zou werkelijk niet weten hoe ik me zou gedragen. Ik zou niet weten hoe ik dan mijn leven zou leven. Terwijl juist omdat ik er over kan lezen, en dat er ook allerlei films over zijn gemaakt, dus je kunt het ook met allemaal beelden bekijken, is dat voor ons wel een beetje voor te stellen. We kunnen wel terug in de tijd denken.

Andersom, iemand in de 16e eeuw, die heeft totaal geen beeld of voorstelling van hoe wij hier nu, in de 21e eeuw, leven. Zelfs iemand die aan het begin van 20e eeuw is geboren, zo in 1901, 1902, ook die kon zich, denk ik, geen wereld voorstellen met wat wij nu hebben, met internet, met computers. Dat je een mailtje kan schrijven. Een WhatsApp berichtje en dat je degene die aan de andere kant van de wereld is, dat je die ziet typen om een berichtje naar jou te sturen. Die mensen konden zich niet voorstellen dat je overal bereikbaar bent. Bijna op de hele wereld. En ook niet dat je totaal afhankelijk bent van het internet.

En elke ontdekking vroeger, nou, denk maar aan elektrisch licht ..ehm.. de telefoon, de trein. Dat waren best hele grote veranderingen. En veranderingen die wij nu meemaken, dat voelt voor mij van: ze gaan heel snel, maar het gebeurt allemaal wel in kleine stappen. We worden daar eigenlijk helemaal in meegenomen. En daardoor is ja, bijna niets meer ons vreemd. Over de toekomst wat er dan mogelijk is, daar is nog zó veel over te schrijven. Ja, wij kunnen dat wel gaan bedenken, maar ook dan denk ik dat wij ook geen voorstelling hebben van hoe dat over een eeuw verder, hoe dan de wereld eruit zal zien.’

Uit deze tekst heb ik toen een regel gehaald: Herhalen, opdat ik het niet ga vergeten. En toen heb ik daar weer 15 minuten over geschreven.

‘Herhalen, opdat ik het niet ga vergeten. Ze hebben het wel over de kracht van herhaling. Dat is wanneer we iets nieuws leren, iets ons eigen willen maken. En soms is het dan écht nodig om veel, heel veel te oefenen. En te herhalen dus. Anders ben je het zo weer kwijt. Wat ik dan bedoel met het herhalen, is dat nieuwe idee. 's Avonds laat of midden in de nacht, in bed, dan komt het nieuwe idee, dat plopt op. Het kan ook onderweg zijn. En ik heb geen pen en papier bij me. Ik heb geen mogelijkheid om iets op te schrijven. Gebeurt ook als ik fiets of wandel. Dan heb ik ook eigenlijk niets bij me. Maar dat nieuwe idee komt wel op. En dat wil ik niet vergeten. En dan ben ik voortdurend aan het herhalen zodat het blijft hangen. En tijdens het herhalen, komen er dan weer allerlei nieuwe puntjes bij, die ik ook wil onthouden. Dus ook weer ga herhalen.

En dat kan behoorlijk vermoeiend zijn. En zo heb ik al héle verhalen voor een podcast-aflevering gemaakt in mijn hoofd. En dan zijn dat best goede afleveringen, vind ik dan zelf. Alleen, het is dan niet opgenomen, het is niet echt, het staat nergens. Ik kan het niet opslaan, behalve in mijn eigen gedachten. En die ben ik dan weer aan het herhalen. En soms wel 4 of 5 keer. En dan heb ik écht van: tjonge wat een woordvondsten, oh wat een geweldige verhaallijn! Wat een mooie start! Wat een leuk plot ook! En dan kan het me enorm frustreren dat ik een deel ervan weer kwijt ben 's ochtends vroeg als ik weer wakker ben. Of als ik onderweg ben geweest, als ik dan weer eenmaal thuis ben. Heb ik het dan voor niets uitgedacht en herhaald!? Kan ik ook zonder al die gedachten, al die ideeën, fietsen of wandelen of slapen?

Ja. Het liefst zou ik goed willen kunnen slapen. Het slapen lukt niet elke nacht even goed. Maar wat houdt mij dan wakker? Zijn dat die ideeën? Die continue stroom van ideeën? Of is het de tinnitus, het oorsuizen. Dat voortdurende geluid wat me wakker houdt? En soms ontdek ik dat het piekergedachten zijn. Maar het is gek dat ik minder piekergedachten heb, het zijn echt ..ehm.. veel meer creatie-gedachten. Dan bedenk ik ook van ..ehm.. welke gasten ga ik uitnodigen voor mijn radioprogramma? Waar kan ik nog meer boeken gaan verkopen? Of zal ik toch maar LinkedIn-berichten gaan maken? Maar welke thema's pak ik dan op? Waar ga ik dan over posten? En ook bijvoorbeeld dan bij de podcast: welk plaatje kan ik daarbij doen? Hoe kom ik daaraan? Moet ik die nog bewerken? Dus voortdurend zijn er allerlei gedachten die mij verder kunnen brengen.

En stel dat ik al die gedachten daadwerkelijk had uitgevoerd? Als ik dat écht allemaal had uitgevoerd, dan had ik ontzettend veel acties ondernomen. Ik had hele boeken al geschreven. Ik had dan ontzettend veel ontmoetingen al gehad. Wat ik net al noemde, heel veel podcast-afleveringen al gemaakt. Al die programma's, al die ideeën, als die allemaal werkelijkheid waren geworden!’

Dit is naar aanleiding dus van een citaat van Etty Hillesum, waar ik elke keer weer op door-associeer op bepaalde zinnen. Zo heb ik ook nog een citaat en in dat citaat gaat het over muziek. En volgens mij heb ik dit kleine stukje over muziek al een keer verteld, maar juist in dat stukje staat weer een regel, die ik daarna weer oppak om verder over te schrijven. Dus dat deel ik dan, en misschien deel ik dat nu voor de tweede keer.

‘Muziek. Ik luister nauwelijks zelf naar muziek. Ik heb daar ook weinig behoefte aan. En het maken van het radioprogramma, dat, ja, dwingt mij, tussen aanhalingstekens, om passende muziek te vinden, bij het thema, bij de gast, bij het seizoen. En dat is wel heel goed, want dan luister ik tenminste af en toe wel naar muziek. En dan ook heel gericht, want ik luister naar de tekst, naar de tekstbeleving, naar de melodie, naar het ritme, de stijl van de muziek. Wat past er bij het radioprogramma en bij de gast? En ik zal dus nooit heftige, hardrock muziek kiezen en dat is gewoon omdat ik er zelf niet zo van hou. Maar ook bijvoorbeeld zware operamuziek of zware klassieke muziek, die zal ik niet zo gauw kiezen. Juist de lichtheid wil ik in het programma houden. Het programma wordt 's avonds uitgezonden en daarom kies ik ook het liefst voor rustige muziek. En dan hou ik ook van de afwisseling tussen mannen- en vrouwenstemmen. En het liefst kies ik onbekende nummers. En ik kies vaak muziek die ik zelf voor de eerste keer hoor.’

Uit dit stukje tekst heb ik de regel gekozen: juist de lichtheid wil ik houden. En daar ben ik weer verder over gaan schrijven.

‘Juist de lichtheid wil ik houden. Ik vind het verbazingwekkend hoe, als ik mijn eigen teksten teruglees, dat ik dan geraakt word door de woorden die ik zelf geschreven heb. Dat heb ik ook vaak als ik mijn boeken teruglees, dan zijn er stukken tekst en dan heb ik écht zo van: heb ik dat zo onder woorden gebracht? Heb ik dat zelf zo uitgedacht? En dan verbaas ik me dat ik dat toen heb kunnen bedenken! En waar ik ook de lichtheid in wil houden is dan in deze podcast.’ Nou is dat niet helemaal waar, ik heb het toen opgeschreven in 2021, de lichtheid in de podcast. Af en toe heb ik best pittige thema's. En ook wel dingen die me écht kunnen raken, dus ja, het is niet alleen maar lichtheid wat ik in de podcast doe.

Maar uit dit stukje tekst, heb ik toen de zin eruit gehaald: heb ik dat zo onder woorden gebracht? En dan begin ik weer met schrijven.

‘Heb ík dat onder woorden gebracht? Heb ik dat onder wóórden gebracht? Heb ik dát onder woorden gebracht? Het is afhankelijk van waar ik de klemtoon opleg. Elke keer is het een compleet andere vraag. Gewoon door ergens anders een ander woord of zinsdeel daar de nadruk op te leggen. En dat is natuurlijk het spelen met woorden. En dat is dus ook echt nadrukkelijk: waar leg je de nadruk op? Het is het vinden van de juiste woorden, gevormd tot zinnen die ik nooit eerder heb genoteerd. Hoewel, misschien ook wel. Want ik kan me voorstellen dat ik al die jaren dat ik nu schrijf voor mezelf, dat er geregeld onderwerpen terugkomen en dat ik er dus veel vaker iets over heb opgeschreven. Alleen zou dat nooit precies hetzelfde zijn. Het zal elke keer net iets anders zijn. Dan is er een andere aanleiding, andere insteek, een andere bedoeling. En zéker een andere uitkomst. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat ik precíés hetzelfde opschrijf, wat ik al eerder heb opgeschreven.

Hoewel, ik heb gekeken in mijn tinnitus-schrift en daar staan wel degelijk dingen in die ik een paar keer zo heb genoteerd. En als ik dat dan zo vaak heb benoemd, welk gevolg kan ik daar dan aan geven? Want dan vind ik het kennelijk heel belangrijk en de moeite waard om het te onthouden. In al deze jaren heb ik al zo veel opgeschreven en waar gaat het dan precies over? Lukt me dat om stappen verder mee te komen? Of is mijn eerste bedoeling toch steeds weer gewoon het schrijven zelf? Woorden geven naar aanleiding van een woord, een citaat, een gedachte, een uitspraak, een tekst uit een boek of een liedje dat mij bijblijft omdat het mij zo heeft geraakt.

En zo zijn er ongelofelijk veel onderwerpen mogelijk. En elke keer daar woorden aan geven. Woorden die uit mijn pen vloeien, waarbij mijn gedachten worden getemperd, verlangzaamd. Verlangzaamd, bestaat dat woord überhaupt? Want het schrijven dwingt me langzamer te denken. Want ik kan niet zo snel schrijven, zoals mijn gedachten gewoonlijk langsgaan. Die zijn zó supersnel! Pas als ik ze hardop uitspreek of dus opschrijf, dan krijgen die gedachten een vaste vorm. Houdbaarheid. Ze worden vastgelegd om niet meer te vergeten, om terug te kunnen lezen. En ook om te kunnen schrappen. Maar dat schrappen dat doe ik heel weinig. Ik schrap nauwelijks woorden.

Uiteindelijk voor de boeken, worden de woorden vastgelegd op de computer. En op het moment dat vanaf de computer dat door de vormgever in een echt boek is gemaakt, en dat door de drukker is gedrukt, dat het écht een papieren boek wordt, dan zijn al die gedachten zó vast gelegd en zijn zo houdbaar geworden, als ik dan zo'n boek in handen heb, ja, dan sta ik af en toe zelf weer verrast van waar mijn gedachten mij allemaal hebben gebracht en heb ik dat dus dan zo onder woorden gebracht.’

Ik ben toen geëindigd met een klein 'Elfje'. Een 'Elfje' dat zijn 11 verschillende woorden en daar wil ik dan deze podcast aflevering mee afsluiten.

Mijn

gedachten worden

getemperd, verlangzaamd, krijgen

een vaste vorm, worden houdbaar

Ja en ik hoor wel eens dat ik in mijn podcast af en toe echt van de hak op de tak ga, nou, nu snap je dat waarschijnlijk een beetje, omdat mijn gedachten ook altijd zo door elkaar heen buitelen, ik ga inderdaad van de hak op de tak! Dit was seizoen 9, aflevering 9: Gedachten zijn zó veel sneller! Je hebt geluisterd naar Paula Hijne en de podcast 'Evenwicht, je leven'. Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer!