In gesprek met Anke Heij. Zij vertelt over de keuze die ze heeft gemaakt om als HoorCoach te gaan werken. 

(foto, banner van Anke)

Volledig transcript:

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En we gaan het nog steeds hebben over gehoorverlies. Dit is seizoen 7, aflevering 6: Van patiënt naar HoorCoach.

P: Ik heb namelijk Anke Heij hier nog steeds bij me. Ze heeft al 2 afleveringen met mij samen gedaan. Ik interview haar en zij vertelt over haar proces en dit geval gaat het over het proces van patiënt naar HoorCoach. Dan, mijn eerste vraag aan jou nu is, Anke, de patiënt, voel jij je patiënt?

- Ja, daar kan ik maar één kort antwoord opgeven: nee. Tegelijkertijd vraag ik me af hoe zou een... wanneer ben je patiënt? Hoe voelt dat dan? Maar ik voel me los van dat mijn oren niet helemaal doen wat ik eigenlijk wel zou willen, voel ik me gewoon gezond. Ik ben deze zomer alleen op reis geweest, in Noorwegen. Ik kan van alles doen, dus...

P: Je kan werken.

- Ik kan werken, ik werk full time zelfs. Ja dus ik voel mij geen patiënt nee. Maar mijn oren doen het wel anders dan ik zou willen.

P: Je was wel patiënt op het moment dat jij naar de kno-arts ging, net nadat jij hebt gehoord in...dat jij merkte in 2018: ik hoor het niet meer goed. Toen was je dus wel even die patiënt hè? Daar is een heel proces ...ehm... in gang gezet, daar hebben we het net in de afgelopen aflevering over gehad. Maar dan nu, ook naar het HoorCoach zijn, want ik noemde in de eerste aflevering met jou al dat jij mijn collega HoorCoach bent. Dus hoe ben jij HoorCoach geworden? Kijk, mijn eigen verhaal ken ik, maar hoe zit dat bij jou?

- Nou niet op een achternamiddag. 't Is best een heel proces geweest. Dat is bij jou ook zo, weet ik toevallig.

P: Haha!

- Nou ik was professional in het werken met doven en slechthorenden, want ik heb 15 jaar als tolk gebarentaal gewerkt. En toen werd ik zelf plotseling slechthorend, patiënt, zo je wilt. Ik ging inderdaad de medische molen in. En ik verwonderde me eigenlijk al best snel, want ik ontdekte dat het audiologisch centrum z'n werk heel goed deed op dat waar het audiologisch centrum goed in is: gehoorverlies en hulpmiddelen. De kno-arts keek naar de medische oorzaak. De huisarts, nou het eerste aanspreekpunt was natuurlijk. De audicien, die mij hoortoestellen gaf met de boodschap deze zijn goed voor u. Zonder dat ik eigenlijk een idee had wat ik daarin kon vragen, maar de samenwerking onderling die miste. Dus ik stond daar, met heel veel vragen van: ja wat nu dan? Want ik krijg hoortoestellen met de vraag: is dit... bent u tevreden? Dit is het maximaal haalbare, dat was de boodschap, maar is dit wel het maximaal haalbare?

P: Ja, hoe weet je dat? Hoe ga je dat meten, hoe? Haha!

- Goede vraag.

P: Je hebt geen vergelijkingsmateriaal dan.

- Ja dat klopt, dus ik vroeg aan de audicien: kan het beter. Nee het kan niet beter zei hij. En dat nam ik dan maar aan, want voor mij een totaal nieuwe wereld.

P: Dat is de professional.

- De professional wél, maar als patiënt al die vragen de ik kon stellen en de dingen waar je thuis mee te maken kreeg, dat was voor mij nieuw. En ik wist wel dankzij mijn professional-zijn sneller waar ik terecht kon, dus ik heb heel veel wachttijden kunnen verkorten, dat was wel heel fijn. Met name, het audiologisch centrum had anders een hele lange wachttijd gehad.

En ik had vooral heel veel vragen. En er was iemand die mij toen tipte van: er is een dame in Haarlem, Wendelina Timmerman heet ze van Hooridee, waar je misschien wat vragen zou kunnen stellen. Toen dacht ik: nou ja als niemand mijn vragen beantwoordt, want de kno-arts gaf niet echt antwoord op wat ik wilde weten van hoe je dat nou dat leven met gehoorverlies? Hoe minimaliseer je nou die impact? Dan ga ik naar Wendelina toe en dan ga ik haar vragen stellen. Dus ik ben een aantal keer naar Haarlem geweest en verschillende gesprekken met haar gehad. En ik besloot eigenlijk al heel snel, als dit is wat het is, want het was mij wel duidelijk dat mijn leven met gehoorverlies nooit meer een leven zonder gehoorverlies ging worden.

P: Nee, want het zou niet verbeteren, dat was heel duidelijk hè? Er is gewoon iets stuk.

- Er is iets stuk.

P: Er is iets wat niet meer werkt.

- Ja.

P: Dat wist je heel duidelijk, ze zeiden, dat zou niet meer beter worden.

- Nee, sterker nog, het zou waarschijnlijk slechter worden. Alleen al omdat ik ouder word en als je ouder wordt gaat je gehoor vaak achteruit ook.

P: De natuurlijke ouderdom...

- Ja, de natuurlijke ouderdom, verder wist ik het nog niet. Nu weet ik dat ook los daarvan er telkens weer stukjes plotsdoofheid bij komen, maar dat wist ik toen nog niet. Dus ik wist dat het slechter zou worden, alleen al omdat ik ouder zou worden. En ik weet nog dat ik toen door het bos liep en helemaal begon te tintelen, dat mijn lijf begon te tintelen en dat mij inviel: oké, maar dan ga ik supergoed worden in leven met gehoorverlies. Als dit is wat het is dan ga ik hier supergoed in worden en ga ik die impact minimaliseren, want dat ben ik aan mij verplicht en dat ben ik ook aan mijn omgeving verplicht, aan mijn partner, aan mijn familie, aan mijn vrienden. En Wendelina organiseerde toen een cursus 'coach gehoorverlies en werk' en ik ben ook professioneel coach. Ik heb volgens mij in 2012, 2013 mijn post-hbo diploma als life coach gehaald. Was ook geaccrediteerd door het tolkenregister, voor tolken gebarentaal als coach. En ...ehm... ik dacht nou ja dan ga ik coaching doen, maar puur voor mij zelf. Want ik wil supergoed worden in leven met gehoorverlies dus ik wil leren wat er te leren is. Nou, daar heb ik heel veel geleerd. En uiteindelijk werd ik gevraagd... door GGMD, dat is een organisatie die doven en slechthorenden helpt, om daar te solliciteren als gebaren-docent. Ik ben daar docent Nederlands met gebaren geworden. En ik kwam bij mensen thuis, ik hoorde allemaal verhalen over uitgevallen van werk, kreeg allemaal vragen gesteld van hoe doe jij dat als slechthorende? En daar ontdekte ik dat mensen heel veel niet wisten waarvan ik dacht dat dat algemeen bekend was.

P: Ja, dat het logisch is dat het verteld wordt door kno-artsen, door audiologen, door audiciens.

- Ja, door maatschappelijk werkers, door alle hulpverleners die daarom heen staan en ik heb mijn ogen uitgekeken in die periode. Dat ik dacht van: jij bent je werk kwijtgeraakt maar misschien had dat helemaal niet gehoeven. Want deze en die en die mogelijkheden heb jij niet ingezet. Zo waren er heel veel vragen. En op een gegeven moment ontdekte ik dat ik de kennis die ik voor mezelf had opgedaan -want ja, ik ben nogal van tot op de bodem, tot ónder de bodem, dus ik heb heel veel geleerd over gehoortechniek, hoe lees je nou een audiogram, hoe minimaliseer ik nou die impact in mijn dagelijks leven- en dat ik die ging doorgeven. Toen nog als gebaren-docent, maar het paste natuurlijk niet helemaal binnen mijn opdracht.

P: Nee, ik zou zeggen, dat is niet de taak die je dan hebt.

- Het was niet mijn taak en dan had ik natuurlijk weinig tijd voor, want mijn... ik moest mijn lesschema volgen.

P: De vraag was er dus wel?

- De vraag was er wel en ik probeerde dat binnen dat lesschema de ruimte te zoeken om die informatie te geven. En op een gegeven moment kreeg ik zo veel vragen, ook op een gegeven moment van iemand die zei maar mijn werkgever wil jou wel betalen.

P: Oh, kijk ja?

- Dat ik dacht van: ja maar hier moet ik wat mee! En daarnaast ben ik als mens ook iemand die uitdaging nodig heeft, dus mijn brein heeft het nodig om uitgedaagd te worden. En ik dacht: ja maar hier kan ik mijn ei in kwijt. En toen heb ik lang nagedacht van: wat ga ik nou doen? En toen dacht ik: oké, maar dan ga ik hier mijn werk van maken, dan ga ik hier mijn bedrijf van maken en uiteindelijk heb ik toen Kunst van het Mogelijke opgericht, coaching, training en advies bij gehoorverlies. En dat is denk ik, ja ongeveer 4 jaar na mijn plotselinge gehoorverlies dat ik mijn bedrijf opzette, toen nog heel klein. Omdat ik steeds weer die vragen kreeg. Uiteindelijk -blijkt nu- dat 70 % van mijn trajecten wordt betaald door zorgverzekeraars, ...ehm... ik zeg het verkeerd, door verzuimverzekeraars, door werkgevers. En ik kreeg opdrachtgevers. Een van de opdrachtgevers die ik heb is PlanPlan advies, fantastisch bedrijf die innovatieve hoorhulpmiddelen voor op de werkplekken levert.

P: Ja daar heb ik heb ook over gehad in een podcast toen ik vertelde over mijn eigen hoorhulpmiddelen en toen heb ik het ook over PlanPlan gehad. Ja ja.

- Ja ik was heel blij met ze. PlanPlan heb ik leren kennen omdat ik nieuwsgierig was, omdat ik altijd alles uitzoek. Zij hadden een soort werpmicrofoon en ik ontdekte dat ik met die werpmicrofoon kleine groepjes buiten op een open veld kon begeleiden. En zij bleken ook een mobiele koffer te hebben met 8 microfoons waardoor ik ineens weer groepen kon begeleiden, waarvan mij gezegd was door hoorzorg dat kun jij niet meer, want je kunt wel een groep begeleiden, maar je kunt de antwoorden niet verstaan, ja dan wordt het wel lastig toch?

P: Ja.

- En daarmee kon ik dat wel, want ik begeleid nu groepen tot 20 mensen, interactief.

P: Met behulp van deze hoorhulpapparatuur?

- Met behulp van deze middelen. En uiteindelijk bleek ik zoveel over techniek ontdekt te hebben dat ik de vraag kreeg: oh wil je niet voor ons komen werken? Dus ik doe nu regio Noord- en Oost-Nederland. De werkplekonderzoeken.

P: Voor PlanPlan?

 - Voor PlanPlan, dus uiteindelijk ontstond een combinatie van veel weten over techniek, we hebben het in een van onze vorige gesprekken, vorige aflevering gehad over rouw en verlies. Gecombineerd met mijn ervaring als tolk en mijn life coach-opleiding. Daarnaast van Wendelina heel veel geleerd, ik kwam in het HoorCoach netwerk terecht. Volg alle bijscholingen die er zijn, ben aards nieuwsgierig, overleg met professionals in de hoorzorg, ik heb ook goede samenwerking met professionals in de hoorzorg. Maar ook daarbuiten zoals arbeidsdeskundige bedrijfsartsen. En zo ontstond langzaam steeds meer dat bedrijf, waarvan ik nu merk dat er veel behoefte aan is. Mensen die uit heel Nederland naar mij toe komen of online begeleid worden. Zelfs uit België. Met als één doel, telkens weer: ik leer je die impact van gehoorverlies verminderen.

P: En dat is er gewoon nog veel te weinig. Daar komen we ook achter hè? We zijn met een te kleine groep HoorCoaches nog om het allemaal goed te kunnen dekken voor heel Nederland.

- Ja, en dan heb je ook nog dat, wat HoorCoach kunnen bieden heel wisselend is.

P: Ja, ook de expertise. Bij iedereen is het anders.

- Ja, en mijn droom zou zijn dat er veel meer HoorCoaches komen die een heel stevig netwerk hebben staan. Net als ik. Want de beste oplossingen die ontstaan samen. En als HoorCoach ben je -als goeie HoorCoach- echt die spin in het web, wat ik zei: die eilandjes waar ik tegenaan liep... probeer lijntjes te maken, zodat mensen gaan samenwerken, zodat de beste oplossing eruit komt. En zo kan ik mensen helpen om aan het werk te blijven. Soms zelfs uren uit te breiden. Terwijl aan het begin van het traject de vraag was: kan ik nog wel blijven werken. Dat is heel belangrijk.

P: En dan uiteindelijk tot de conclusie komen: je kunt nog blijven werken, je kunt zelfs méér en je kunt ook weer andere werkzaamheden oppakken.

- Klopt.

P: Ja, mooi.

- En wat mijn trainer zei, want ik ben ook spreker en trainer, is natuurlijk daar een mooi voorbeeld van, want als ik mijn techniek niet had gehad, had ik nooit meer groepen kunnen begeleiden.

P: Dat klopt.

- Alleen met een tolk, dat had natuurlijk wel gekund. Ik had een schrijftolk of een tolk gebarentaal in kunnen zetten, maar niet op gehoor en nu kan het op gehoor lekker interactief.

P: Ja, dat gaat sneller hè? Sowieso.

- Ja en natuurlijk hangt dat van je gehoorverlies af hè? Ik zeg niet dat het voor iedereen de oplossing is maar voor mij, en ook voor veel andere slechthorenden die ik begeleid, is dit een goede oplossing.

P: Omdat jij wel veel mensen begeleidt die ook zelf in het werkproces zitten hè? Dat zijn niet de mensen die daarboven, de ouderen, de senioren, het zijn ook niet de jonge mensen die op school zitten?

- Ik begeleid vooral mensen die in het werkproces zitten. 70 % ongeveer van mijn projecten ...ehm... trajecten wordt dus betaald door verzuimverzekeraars en werkgevers. Maar ik begeleid ook wel oudere mensen, dan bedoel ik die gepensioneerd zijn of niet meer werken maar dat zijn mensen die het traject zelf betalen.

P: Ja daarom, ja ja, want dan wordt het niet meer door het werk vergoed. Dat is logisch want je noemde net al een keer zorgverzekeraar, dat was een verspreking. Het zou zo mooi zijn als zorgverzekeraars de impact van HoorCoaches, van goede HoorCoaches eigenlijk, zouden zien, dat ze dat tóch zouden gaan vergoeden. Maar dat zit er voorlopig nog niet in hè?

Dat krijgen we nog niet voor elkaar.

- Helaas.

P: Helaas ja.

- Ja want de impact van slechthorendheid is vaak veel groter dan hoeft. En Zorginstituut Nederland heeft daar natuurlijk heel veel over gezegd. In december 2013, staat op de website van de Rijksoverheid letterlijk deze zin: 'Slechthorenden in Nederland krijgen niet de zorg die ze nodig hebben om goed mee te doen in de maatschappij.'

P: Dan noem je 2013, we zitten nu in...

- 2023...

P: Oh, 2023.

- December 2023...

P: Oké. Ja.

- Slechthorenden krijgen in Nederland niet de zorg die ze nodig hebben om mee te doen in de maatschappij en dan mag je hopen dat zorgverzekeraars daarbij aansluiten, want in mijn beleving -maar wie ben ik?- zijn de kosten van dat niet mee kunnen doen met de maatschappij vele malen groter dan een traject bij een goede HoorCoach. En dan ook de inzet van goede hoorhulpmiddelen als dat nodig is, luisterstrategieën er zijn zo veel dingen waarin te winnen valt.

P: Absoluut. Ja. Daar kunnen we ook nog weer heel veel podcasts over maken, dat gaan we nu niet doen Anke, want we zijn al een hele middag bezig met het opnemen van deze afleveringen, want jij woont niet bij mij in de buurt, anders hadden we al veel eerder -denk ik- een podcast opgenomen. Dus als we dat willen doen, dan gaan we dat een ander moment doen en dan maken we weer een paar afleveringen achter elkaar.

- Lijkt me hartstikke leuk, dan kom ik weer naar jou toe.

P: Haha! Ja dat is het meest makkelijke, want jij kan autorijden en dat doe ik niet meer door dat evenwicht bij mij wat niet zo goed werkt hè! Haha! De andere beperking.

Alleen ja, dat is niet erg op het moment dat jij wel kan rijden en jij vindt het leuk om auto te rijden.

- Ik vind het leuk om auto te rijden. Als tolk deed ik dat heel veel, 1300 kilometer per week gemiddeld, dat waren afstanden... Ik woon nu in Almelo, dat betekent dat ik in het oosten van Nederland woon, dan is een auto soms ook wel handig. En ja, voor mensen die luisteren en meer willen weten? Ik heb een website: kunstvanhetmogelijke.nl, ik begeleid online en er zijn ook mensen die naar Almelo toe komen.

P: Als je gewoon goed kan autorijden, dan is dat ook heel goed te doen.

- Ja.

P: Ja, kunnen ze ook bij jou makkelijk parkeren en zo?

- Ze kunnen gratis parkeren voor de deur.

P: Kijk heel mooi. Haha! Ja Almelo ken ik, want daar ben ik geboren. Haha! Zodoende hebben wij toch een beetje een link met elkaar hè? En collega HoorCoach. Dank je wel Anke voor jouw verhalen tot nu toe en wie weet komt daar nog een vervolg op dus. In deze podcast 'Evenwicht, je leven', heb ik gesproken dus met Anke Heij. Dit was seizoen 7, aflevering 6: Van patiënt naar HoorCoach.

P: En je hoorde net van Anke, zij werkt nu als HoorCoach en je kunt haar dus ook... contact met haar opnemen als je vindt dat jij met je slechthorendheid ook écht die hulp nodig hebt die... ja, om in het werkproces te blijven. Ik denk dat dat het meest makkelijk is om te zeggen. Dank je wel Anke!

- Met plezier gedaan Paula!

P: Dank je wel voor het luisteren naar de podcast 'Evenwicht, je leven'. Je hebt geluisterd naar Paula Hijne.