Lopen is altijd even uit balans zijn. Traplopen dus ook. De trap af lopen is zelfs de moeilijkste beweging voor het evenwicht in ons dagelijks leven. Traplopen is dan ook de ultieme vorm om je conditie te verbeteren en je evenwicht te versterken. Voor mensen met evenwichtsuitval is traplopen een enorme uitdaging.
(foto: door Kasper Hijne, trap in Zeewolde, cover van het boek).
Volledig transcript:
Aflevering 6: Traplopen
Ik kom even terug op aflevering 5, dat ging over de rechtopstaande mens en het voordeel van toen de mens rechtop ging staan, dus eigenlijk de voorouders van ons, die rechtop gingen staan, is dat ze dus konden lopen en tegelijkertijd iets dragen. En ik begin nu even deze aflevering met een verhaal over boodschappen doen. Het staat in het boek 'Evenwicht, in uitvoering' en het is een verhaal van Corien en Corien is 43 jaar.
Boodschappen doen.
Ik heb boodschappen gedaan in de supermarkt vlakbij huis. Met 2 overvolle boodschappentassen loop ik naar huis. Ze zijn eigenlijk te zwaar. Ik zet één tas neer en loop met de andere verder in één hand. Maar dat gaat veel lastiger. Ik loop helemaal te wiebelen met die ene tas. Ik val er bijna mee om. Wat ongemakkelijk. Ik pak de tas met 2 handen voor me en met moeite sjouw ik de boodschappen naar huis. En dan loop ik terug om de andere tas te halen. Die pak ik direct met 2 handen vast. Met 2 tassen aan beide zijden is het veel makkelijker lopen, het lijkt wel of ik dan meer in evenwicht ben. Maar ja, dan moeten ze niet zo zwaar zijn. En lopen is sowieso altijd even uit balans zijn, toch? Dom om zo veel in één keer te kopen. Daar ben ik niet sterk genoeg voor.
Dit verhaal van Corien, zij geeft al aan dat dat lopen, dat is, dat lopen even uit balans is, dat klopt natuurlijk ook wel. Lopen is altijd even uit balans zijn.
En omdat wij op twee voeten lopen, maakt het des te moeilijker om dus te lopen. Heel anders dan de dieren die op vier poten lopen. Als ze op vier poten lopen, heb je veel meer contact met de grond. Het is veel evenwichtiger en daarom is het voor ons als mens veel moeilijker om op twee benen, we hebben geen poten, wij hebben benen, om op twee benen te lopen. En als je dus loopt, breng je jezelf altijd een beetje uit balans. En kom je weer neer en kom je weer in balans. En vandaar dat ik dus de ...ehm... nee, eerst nog even, dat betekent dat dus het lopen, dat bij evenwichtsuitval van de evenwichtsorganen of van een ander deel in het evenwichtssysteem, wat uitvalt, dat dat direct gevolgen heeft voor het lopen.
Daarom ook dat dus evenwichtsuitval zo'n enorme impact heeft op ons dagelijks bestaan. Want ja, we zijn afhankelijk van het lopen en dan ben je dus eerder afhankelijk ook van een hulpmiddel, op het moment dat er evenwichtsuitval is. En dan wil ik even komen op dat traplopen. Want traplopen is natuurlijk ook lopen. En dan snap je ook wel dat als lopen je altijd jezelf uit balans halen is, en elke keer weer die balans opnieuw zoeken, dan is traplopen dat nóg veel meer! En het voordeel is wel, dat we bij traplopen kunnen we de leuning vastpakken. Bij veel trappen is dat zo. Niet bij alle trappen. Er zijn natuurlijk ook genoeg trappen in de omgeving waar geen leuning is. En dan zal je ook merken, dat als je ook maar iets wiebeliger bent, iets minder vast ter been bent, dat het traplopen nóg moeizamer gaat.
Maar als alles helemaal goed gaat, dan is traplopen een ideale evenwichtsoefening voor ons hele lichaam.
En wat ik daarbij dus wil vertellen, de foto die voorop het boek 'Evenwicht, in uitvoering' staat, dat is een foto van traplopen, van twee voeten die de trap afgaan. En met name trap aflopen is moeilijker voor het evenwichtssysteem, dan de trap oplopen. En vandaar die foto voorop dat boek. En omdat dat de ultieme evenwichtsoefening is dus voor ons evenwicht -in het dagelijks leven, want er zijn natuurlijk veel complexere evenwichtsoefeningen, maar dit doen we dagelijks: traplopen, vooral de mensen die dus ook echt een trap in huis hebben of op hun werk de trap moeten nemen, onderweg als je ergens onder weg bent waar een trap is, je kunt heel vaak die trap nemen- is het iets wat we dus heel vaak kunnen doen. Als je dan weet dat trap aflopen de moeilijkste evenwichtsoefening is, dan is dat natuurlijk helemaal belangrijk dat je dat goed blijft oefenen.
En helemaal als ik zo'n aanval van draaiduizeligheid heb, dan tijdens zo'n aanval kan ik al überhaupt niet lopen, laat staan een trap aflopen. En op het moment dat die aanval een stuk minder is, is afgevlakt, dan ben ik nog instabiel. Dan is het ontzettend moeilijk om naar beneden te lopen, de trap af. En in huis hebben we, dat we boven de slaapkamer hebben, dus ook altijd dan naar beneden moeten. Op het moment dat je dus beneden in de keuken of in de woonkamer wilt zijn of dus naar buiten wilt, dan is het belangrijk dus dat je dus toch die trap af gaat. En na zo’n aanval, dan is het ook altijd dus met héle bewuste aandacht stap voor stap de trap af. En dan heb ik geluk dat wij een hele goede leuning hebben waar ik me aan vast kan houden.
En nu ik weet -ik heb het eigenlijk nooit geweten- dat juist die trap áflopen, dat dat dus zo belangrijk is voor het evenwichtssysteem, terwijl ik dat zelf natuurlijk wel aan alle kanten heb ervaren, met name na die aanvallen, dat het zo moeilijk is om die trap af te lopen. Maar de fysiotherapeut wees me daarop. Ik kom al jaren bij de fysiotherapeut voor mijn nek en mijn schouders vanwege dus, onder andere, het evenwicht en ook de tinnitus, waardoor ik een soort, ja altijd een... dat ik me vastzet in mijn schouders en nu in mijn nek, zodat dat steeds los gemasseerd moet worden. Het is gewoon heel belangrijk, want anders gaat het echt bij mij heel erg vast zitten. Maar dan, de fysiotherapeut zei dus dat trap aflopen, dat dat dus zo'n moeilijke evenwichtsoefening is. En dus écht een uitdaging is voor het evenwicht. En als er niets aan de hand is, als alles gaat goed met je, dan kun je ook makkelijk die trap op en af.
En ik hoor... ik merk het ook wel als mijn man hier thuis is en hij is thuis aan het werk en hij komt dan niet buiten, dan rent ie de trap een paar keer op en af gedurende de dag. Juist om even in beweging te zijn. En dat kan natuurlijk dan ook prima. De trap hier beneden, naar de eerste verdieping en dan nog de trap naar zolder en dan een paar keer dus heen en terug.cDat is, ja, prima om dan in huis te doen, als je die trappen hebt en je kunt verder niet echt direct sporten of zo, je wil wel in beweging komen, ga dan maar die trap op en af.
En trap oplopen is best heel zwaar. Iedereen weet het wel, als je een hele lange trap op moet, hoe vermoeiend dat is! En als je dan beseft dat trap aflopen voor het evenwicht ook nog eens een keer heel moeilijk is, dan is dus trap oplopen, omdat je dus tegen de zwaartekracht in omhoog, gaat heel zwaar en vermoeiend. Maar trap aflopen is, omdat dat dus best heel moeilijk is, omdat je waarschijnlijk ook echt naar beneden kijkt, de diepte in, is voor dat evenwicht weer heel moeilijk. Dus naar beide kanten is het lastig. En het doet me ook even denken aan dat wij pasgeleden nog in Maastricht waren bij de Sint Pietersberg. Daar heb je zo'n hele grote mergelgroeve en daar hebben ze een heel mooi uitzichtpunt gemaakt. En dat uit uitzichtpunt, daar kun je ook vanaf dat uitzichtpunt, kun je helemaal naar beneden toe, de groeve in en dat is een ontzettend lange trap. Wel in stukken verdeeld, dus niet één lange rechte trap, het gaat dus écht ...ehm... trap af en dan weer schuin naar beneden en zo. Dus elke keer een klein platformpje waar je kunt uitrusten en er zijn 215 traptreden. En die hebben we dus gedaan. We zijn dus daar naar beneden gelopen en ik heb ook gemerkt hoe moeilijk ik dat vond. En tegelijkertijd ook dus het oplopen, die trap oplopen, dat we dus even daar gewandeld hadden door die groeve en weer teruggingen.
En de fietsen stonden bovenaan bij dat uitzichtpunt, dus we moesten die trap ook helemaal op, hoe vermoeiend dat is om die trap ook op te lopen. Dus op die dag én naar beneden én ook weer omhoog, was voor mij best een hele lastige opgave. En ik heb het wel gedaan. Het is ook gelukt, alleen ik moet zeggen dat tijdens het lopen, elke keer dat ik toch even moest stoppen, even moest ...ehm... alsof mijn evenwicht even moest resetten en dan kon ik weer door. Dat was met name dus naar beneden. Naar boven was het meer de vermoeidheid. Dat als je die trappen had gelopen en je had twee, drie trappen van die lange rechte stukken gehad, dat ik écht op een platform even moest wachten en uit hijgen, voordat ik de volgende trap weer nam. En dan heb ik wel een behoorlijke conditie, maar zo traplopen is dan toch wel erg zwaar hoor!
En daar heb ik dus wel een hele mooie tip bij, want ik doe mee met ismakogie. En ismakogie dat is een soort bewegingsleer. En dat zijn hele subtiele oefeningen, kleine oefeningen met niet zo zeer, met hulpmiddelen, maar wel met hulpmiddelen die je in je hoofd kunt bedenken, kunt visualiseren en die je kunt gebruiken tijdens zo'n oefening. En één van die oefeningen, als je de trap op loopt, is dan dat je bedenkt dat je, als je je knie optilt, dat er dan een touwtje aan je knie zit en dat je met je hand dat touwtje ook vasthebt en dat je je hand omhoog doet, op het moment dat je je knie optilt en dan zet je één stap en dat doe je ook met je andere hand. Dus eigenlijk ben je met je handen je knieën aan het optillen alsof daar een touwtje aan zit. Dat visualiseer je dan. En als je dan de trap oploopt -en dat heb ik dus gevisualiseerd ook met die hele lange trap daar in Maastricht, daar bij die groeve- dacht ik oh ja, dat touwtje, en dan bedacht ik al: ik heb het touwtje in mijn handen en ik hield me verder vast aan die leuning, maar in mijn hoofd had ik wel: 'Dat touwtje omhoog, omhoog. Ik til hem omhoog. Ik trek mijn knie omhoog met mijn handen.' Op de een of andere manier wordt het dan toch een klein beetje lichter. Het lukt écht!
Maar het is natuurlijk anders dan bij de trap aflopen, dan heb je weer een andere techniek nodig. In de ismakogie heb ik toen ook geleerd dat, als je dus de trap afloopt, ga dan een stukje... dat je eigenlijk naar achteren leunt, zodat je billen een beetje boven je knieën komen, zeg ik dat goed? In ieder geval achteruit, ik zal even mijn boekje erbij pakken, want ik heb die dingen ook opgeschreven tijdens die oefening. Ik zal even kijken hoe dat nou precies zat. Ja, je gaat door je knieën en je billen doe je naar achteren, oftewel je rug komt boven je billen. In plaats van dat je voorover leunt, kom je veel meer rechter op en misschien zelfs wel een beetje achterover. Dus je lichaamsgewicht is meer op je rug en je billen en dan ga je dus naar beneden lopen, en dat doe je een beetje alsof je een indiaan bent. Je sluipt de trap af naar beneden. Dus je zet je voeten alsof je een indiaan bent, die dus dan naar beneden loopt, de trap af. En dan blijkt het echt veel lichter te gaan. En als het dan toch nog heel moeilijk gaat, op die trap, dan kan je natuurlijk schuin de trap aflopen en als je helemaal dan een leuning hebt dan kun je je daaraan vasthouden.
Er zijn ook mensen die in plaats van recht voorover naar beneden stappen, dat ze dus achteruit naar beneden stappen. Nou kun je dan niet goed zien wat je doet, dus het lijkt mij ook best wel lastig, maar als je goed kunt voelen, met de voeten, wat je doet en dan het zicht lastig is, dan is dat ook nog een idee dat je achteruit naar beneden dus stapt. Het kan dus ook opzij, dat je veel meer opzij stapt. En dat doe ik nog wel, ook bij hele smalle trappen. Als je een lange smalle trap hebt en de treden zijn ook smal, dan zet ik mijn voeten liever helemaal breed erop, in plaats van dat ik dan een heel klein stukje raakvlak heb op die trap. Dus dan ga ik wel schuin ook naar beneden. En het liefst altijd wel met die leuning vasthouden. Dat heb ik toch wel nodig.
En als ik dan terugkom nu bij dat verhaal over die boodschappen, helemaal aan het begin, dat je tijdens het lopen iets aan het dragen bent, dan kun je je voorstellen, dat als je iets draagt en je gaat de trap op en je draagt iets en je gaat de trap af, hoe moeilijk het is dat je tijdens het dragen ook nog eens een keer dus een trap op- of afloopt. Dat betekent, dat als je dus iets in je handen hebt en je kunt de leuning niet vasthouden, dat je écht met aandacht dus de trap op en de trap afloopt. Dat je op dat moment ook alleen maar bezig bent met traplopen en met het vasthouden, wat je dus vast moet houden. En dat doet me denken aan dat ik vroeger, dat de kinderen nog klein waren, een baby'tje, dat je de baby meenam naar beneden of naar boven, dat dat dus ook niet zomaar eenvoudig is. Ook toen heb ik altijd goed moeten nadenken op het moment dat ik de trap afging en ik had mijn zoon vast in mijn armen, dat ik die dus goed vasthield maar ook tegelijkertijd goed kon stappen. En dat was in de tijd dat ik nog ook makkelijk kon bewegen!
Dus het was voor de evenwichtsuitval, dat het eigenlijk nog allemaal heel soepel ging. En toch weet ik nog wel, dat ik als ik met de kinderen op mijn armen... in mijn armen liep, dat ik dat altijd heel bewust heb moeten doen, met name de trap op- en de trap aflopen. Dus wil ik eigenlijk bij aangeven, dat, hoe belangrijk het is als je de trap oploopt en de trap afloopt, dat je dat met aandacht doet en helemáál als je iets in je handen houdt.
Dus ja, dit is het verhaal over traplopen en omdat we het best vaak doen, en als je beseft dat het dus zo'n lastige, moeilijke evenwichtsoefening is voor ons evenwichtssysteem, dan weet je dat ja, dat dat dat dus ...ehm... -omdat we het ook zo dagelijks doen- dat dat de ultieme oefening is óm dat te doen en tegelijkertijd op het moment dat je uitval hebt, dat je dat dus ook echt met veel meer bewuste aandacht moet doen, om dat nog heel lang vol te kunnen blijven houden. Want het is... het kan gewoon heel zwaar zijn! Of je nou naar boven loopt of naar beneden.
Dus traplopen, de ultieme evenwichtsoefening!