Springen is een superoefening voor je evenwicht én om je emoties te resetten. En nog meer tips hoe je kunt omgaan als je duizelig of instabiel bent.
(foto: Pixabay, F McDaniel)
Volledig transcript volgt nog
Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Je luistert naar Paula Hijne. En ik ben auteur van het boek 'Evenwicht, in uitvoering' en dit keer een aflevering wat ook écht met dat evenwicht, ons fysieke evenwicht, te maken heeft. Dit is seizoen 8, aflevering 20: Spring!
Spring, dan heb ik het niet over de lente. Maar dat zou kunnen, want spring is in het Engels, het woord voor lente, het voorjaar. Maar daar gaat deze podcast niet over. Het gaat ook niet over het boek van Reina Jansen wat ze geschreven heeft met de titel 'Spring'. Dat gaat over de spreekwoordelijke sprong die je neemt als je een andere baan gaat nemen. Deze ‘Spring’ gaat ook echt over het fysieke evenwicht.
Ik heb een rubriek gelezen en dat stond in het Volkskrant magazine van 12 april 2025. Neurobioloog en schrijver Brankele Frank, die schrijft dan over dat springen. En ik wil je daar even in mee nemen waar dat over ging. Zij had het namelijk over dat zij goed chagrijnig kan zijn en dat ze daar dan ook heel erg in kan blijven hangen. En zij heeft op een gegeven moment ontdekt dat je niet in zo'n humeur kunt volharden als je gaat springen. En dan gewoon op de vloer springen. En dat kan in je eigen huis of nou ja, waar je ook bent eigenlijk. En springen doet dan iets raars met je. Het werkt bevrijdend. Je krijgt er kortstondig een licht gevoel van in je hoofd. En met het springen, kun je wat energie kwijt die zich anders gaat ophopen in je lichaam. En figuurlijk ben je ook even los van de aarde. Ja, springen is dan ook een kwestie van durven hè. Dat is ook echt even loskomen van de aarde en het kan zijn dat je dan een moment voelt dat je vrij bent van zorgen. En door te springen voel je je dus anders! Dat heeft te maken met een paar dingen en die noemt zij dan.
Ten eerste zorgt zo'n explosieve beweging voor de aanmaak van dopamine. En daarnaast stimuleert het springen je evenwichtsorgaan, dat nieuwe sensorische informatie naar je hersenen stuurt, waardoor het je emoties kortstondig reset, net zoals je een sneeuwbol schudt. Die vergelijking maakt ze dan.
En ze geeft ook nog aan dat die snelle bewegingen ook je cardiovasculaire systeem aanzwengelen. En daardoor neemt de bloed- en zuurstoftoevoer naar je hersenen toe en kun je weer wat helderder denken.
Dus zij pleit ervoor om als je... nou niet helemaal lekker in je vel zit, of als je chagrijnig bent, om dan te gaan springen. Want als je springt kun je niet blijven hangen in die chagrijnigheid. Hoe mooi is het om te weten dat alleen springen al je kan helpen!
Dat heb ik ook geschreven in het boek 'Evenwicht, in uitvoering'. Want dan heb je het, als je het hebt over de relatie met het evenwicht, dan gaat het over het limbisch systeem. En diep in de hersenen zit dat limbisch systeem. Het is een van de oudste delen van de hersenen. En onze heel verre voorouders hadden dat limbisch systeem al. Dat is namelijk betrokken bij emoties, geheugen, herinneringen, bij het leren, bij de motivatie en ook bij het seksueel gedrag. Alle onderdelen van het limbisch systeem hebben een connectie met het evenwicht. Dus dat die Brankele Frank als neurobioloog die uitleg ook geeft, dat juist het stimuleren van je evenwichtsorgaan dat dat zorgt voor een kortstondige reset van de emoties, ja, dat is natuurlijk wel heel gaaf, dat zij dat benoemt! Want je komt het niet vaak tegen dat iemand de relatie legt met het evenwicht. En als neurobioloog heeft ze daar waarschijnlijk wat meer mee te maken, kent ze dat dus ook. Dus ik vind het heel leuk dat ze dat benoemd heeft in haar column in de Volkskrant magazine.
En hoe kom ik er dan op om net even dit thema van springen, om daar een aflevering over te maken? Dat komt ook omdat ik de vraag kreeg van een collega hoorcoach van mij, van kun jij even iets meer vertellen over ..ehm.. een cliënt van mij, die is heel duizelig en die wil daarbij geholpen worden. Ik heb meteen een paar vragen teruggesteld. Want als je het hebt over van dat iemand duizelig is en wat kun je daar aan doen? Dan is mijn vraag: wat voor vlagen van duizeligheid gaat het over? Gaat het over de aanvallen van draaiduizeligheid? Want als je die hebt, als gevolg van Ménière of vestibulaire migraine, dan is het een kwestie van wachten tot het weer helemaal over is. Maar als het om andere duizeligheid gaat die niet draaiduizeligheid is, dan heb ik aangegeven, dan is blijven bewegen een must. En vanaf nu kan ik dat ook springen er wel bij gaan noemen, want nu ik dit zo duidelijk gelezen heb, denk ik oeh, die is ook heel mooi om die voortaan mee te nemen. Maar ik heb uitgelegd toen in de reactie naar mijn collega hoorcoach, dat er een verschil is tussen voortdurend duizelig zijn of dat je je instabiel voelt tijdens het bewegen, waar dan geen duizeligheid bij zit.
En valt die persoon dan ook echt om? Of kan die persoon het nog steeds compenseren? Dat zijn ook nog verschillen. Verschillen in de instabiliteit en ook als je voortdurend duizelig bent, voelt dat heel anders dan wanneer je alleen tijdens het lopen instabiel bent. Ik heb aangegeven dat het in ieder geval belangrijk is om te luisteren naar je lichaam. En dat kleine stemmetje dat bijvoorbeeld dan zegt zou je nu wel op de fiets gaan?
Ik herken het namelijk heel erg bij mezelf, dus ik betrek dit heel erg op mezelf. Als mijn hoofd al ergens zegt: van nou, is het wel handig om vandaag op de fiets weg te gaan? Dan is er wat aan de hand! Dat komt niet zomaar ineens naar boven. Want als er niets aan de hand is, stap ik gewoon zonder problemen op die fiets, zonder daarover na te denken. Maar als dat stemmetje er wel is, dan is het beter voor mij om niet te gaan fietsen. Dus dat geldt ook voor de ander, dat kan ik meegeven aan de ander. Je kunt dan beter niet gaan fietsen als dat stemmetje zegt: nou zou je dat nou wel doen? Het is wel een beetje afhankelijk ook van wat voor weer het is, of het rustig stabiel weer is of dat het heel hard waait of dat het regent. Dan kan het ook zijn dat het minder prettig is om naar buiten te gaan. Dus hou daar ook wel rekening mee, dat als je niet wil gaan fietsen, dat het ook van andere dingen afhankelijk is.
Als je dan wel een elektrische fiets hebt, dan is er wel veel meer mogelijk. Ik heb het er eerder over gehad, tegen de wind in fietsen is het heel fijn om een elektrische fiets te hebben en helemaal als het zijwind is. En wat je dus dan niet moet doen, als je op de fiets zit, is steeds opzij kijken. Opzij kijken naar wat er allemaal te zien is aan de zijkanten van je. Dus dan kun je gebruik maken van spiegels op je fiets, zodat je ook alles achter je goed kunt zien. En alleen maar in een blikveld voor je, een beetje schuin opzij kunt kijken, maar niet écht opzij, want dan moet je weer draaien met je hoofd en dan draait mijn stuur meteen mee en dan zit ik zo in de berm dus, dat is niet handig. En sowieso is het heel belangrijk om bij het bewegen, al het bewegen, zowel fietsen als wandelen, ook alle sporten die je doet, dat je dat met volledige aandacht doet. Dat betekent dat je bijvoorbeeld tijdens het wandelen niet een heel intensief gesprek gaat volgen. Wat ik net al zei, tijdens het fietsen dat je toch al die reeën en die vogels aan de zijkant in de gaten wil houden. Of tijdens het sporten dat je dan, ja ook een heel gesprek gaat houden of andere dingen tijdens dat sporten gaat doen. Tegelijkertijd op je mobiel kijken of zo, dat kun je beter niet doen.
Met aandacht bewegen, met datgene wat je op dat moment doet. Sowieso is het dan ook handig als je meer intensief wilt bewegen, dat je dat onder begeleiding kunt doen van een fysiotherapeut of van een ergotherapeut of dus op de sportschool. Heb ik het ook al eerder over gehad. Bij de sportschool zijn er mensen die jou kunnen helpen om op de juiste manier te bewegen. Als het gaat over dat je dan echte balansoefeningen doet, doe het dan door het heel langzaam op te bouwen. Dus door het eigenlijk letterlijk en figuurlijk in kleine stapjes te doen. Daardoor versterk je de spieren in je voeten, in je benen, in je buik. Dan hoef je niet alles dus met het evenwicht te doen. En dat is met name ook met de mensen waarbij dat evenwicht ook echt is uitgevallen. Maar dan ga je veel meer voelen in al je spieren wat je doet en hoe je lichaam ten opzichte van de aarde zich beweegt.
Doordat beter te voelen, zorgt dat ook voor meer zekerheid en dan kun je dus ook beter met die instabiliteit omgaan. Als je iets heel specifieks wil doen, dan is ismakogie een idee om te doen. Het zijn allemaal tips hè, die ik gegeven heb aan mijn collega hoorcoach. Ismakogie dat is een bewegingsleer en die is heel subtiel en die kun je overal uitvoeren. Waar, wanneer en hoe vaak je dat ook wil. Als je dat eerst geleerd hebt, je moet eerst al die oefeningen leren natuurlijk, je moet weten wat er dan precies gebeurt en dat je dat dan al een keer eerder gevoeld hebt, dan kun je dat ook vaker daarna gaan herhalen.
En daarmee leer je helemaal wat er mogelijk is met je eigen lichaam. Ik heb er heel veel van geleerd, door meerdere keren ismakogie-lessen te volgen, en nu weet ik veel beter dat als ik sta, oh ja, ik kan het beste zo staan. Ik kan het beste deze beweging op die manier doen.
En dan is het omgaan met instabiliteit, is dus eigenlijk het leren omgaan met een goed lichaamsbewustzijn.
Dan kan ook met yoga en Tai Chi, kunnen daar ook bij helpen. Want hierbij is het ook het langzaam opbouwen essentieel, maar ook dat zijn langzame bewegingen. Nou zijn yoga en Tai Chi, dat is wel veel moeilijker dan de ismakogie-oefeningen. Maar dat zijn wel vormen die ook mogelijk zijn. Ja en verder kan er nu ook bij komen dat je gewoon zelf kan springen.
En dan moet ik zeggen, met een beschadigd evenwicht of zelfs helemaal volledige uitval van de evenwichtsorganen, is springen nog best wel heel spannend om te doen. Springen gewoon van ..ehm.. vanaf de vloer en dan op springen en weer neerkomen, dat kan wel. Springen op een trampoline, dat is, moet ik écht niet doen! Dat raad ik ook af aan cliënten die, nou ja, dat eventueel zouden willen doen, ga niet springen op een trampoline als je evenwicht niet goed werkt. Ik vind het heel lekker, op een trampoline om dat heen en weer te bewegen en zo, maar mijn evenwichtsorganen vinden dat écht niet fijn. Ik heb het dus een tijd geleden gedaan en meteen ben ik drie dagen helemaal van slag geweest, dat ik nauwelijks kon lopen, nauwelijks kon bewegen, omdat ik steeds omviel.
Wat mij wél ook heel erg helpt is dansen. Dansen op de muziek, gewoon je eigen bewegingen maken. En ook dat weer met volledig bewust zijn doen.Met volledige aandacht bewegen ..ehm.. ja, dat klopt eigenlijk niet helemaal. Als ik dans, dan ben ik alleen maar bezig met het reageren op de muziek, met mijn lijf bewegen, zonder dat ik bewust mijn voeten neerzet. Het is juist ook in een soort trance dat je dan komt of zo, dat je dan gewoon héérlijk aan het bewegen bent en je eigen ding kan doen. En het gekke is, bij dansen, dan kan ik ook ineens zomaar een draai maken om mijn as, zonder dat ik dat in de gaten heb, omdat ik dan juist op een ander level of zo aan het bewegen ben, en niet omval! Dus dat kan wel. Het is een beetje zoals mensen die stotteren, dat ze dan tijdens het zingen daar helemaal geen last van hebben. Daar lijkt het ook een beetje bij als ik aan het dansen ben.
Maar al die tips die ik dus gegeven heb aan die collega hoorcoach, dan is eigenlijk de belangrijkste tip, eigenlijk de samenvatting daarvan, met volledige aandacht bewegen is het belangrijkste bij instabiliteit en bij duizeligheid. Wat ik daar nog wel bij heb aangegeven, als je daar een hulpmiddel bij nodig hebt of begeleiding, dan is dat natuurlijk helemaal goed om dat te doen.
En een andere vraag die ik nog kreeg van die collega hoorcoach is van 'welke kno-arts kun je nu aanraden voor expertise bij Ménière?' En toen vroeg ze al, zijn dat nou dezelfde als de kno-artsen die op het boek staan? Nou er staan twee kno-artsen op, dat is Bruintjes en Van Benthem. Bruintjes is inderdaad nog een kno-arts die je kunt benaderen, waar je dus dan contact mee kunt krijgen wat betreft Ménière. Van Benthem heeft andere taken op zich genomen, heeft een andere functie gekregen. Dus die is minder met die Ménière bezig, die kun je dus niet als kno-arts vragen. Toen heb ik wel een hele lijst gegeven met kno-artsen die weer weten over Ménière. Op de Zorgkaart Nederland, daar vind je namelijk een heleboel verschillende artsen, die kun je dus helemaal specificeren als je dan Ménière dan intikt, precies die artsen die daarin gespecialiseerd zijn. Maar welke arts nou geschikt is? Dat hangt natuurlijk wel van verschillende factoren af. Wat is de bedoeling van je? Wat wil je van die kno-arts te weten komen? Wil je injecties? Injecties om de aanvallen van draaiduizeligheid te verminderen. Of wil je iets aan de tinnitus doen? Of wil je juist veel meer het gehoorverlies, dat je daarmee ..ehm.. een hoorapparaat of zo krijgt. Dan gaat het meer om de hoortesten. Of als je als patiënt sowieso van die ziekte af wil, dan is het belangrijk om te begrijpen dat dat niet gaat lukken. In zijn geheel, de ziekte van Ménière laten verdwijnen? Dat lukt niet. Als hij of zij -die cliënt- ermee wil leren omgaan? Ja, dan is natuurlijk het boek 'Ménière in balans' een hele grote aanrader. Nou, zo heb ik dat wel letterlijk in de mail ook gezegd.
Ik weet ook niet of deze cliënt al het boek kent. Ik weet namelijk van cliënten die het boek al hebben en dan tóch nog extra begeleiding nodig hebben, dat graag willen, dat ze dan ook bij mij welkom zijn. Dan kan ik met ze aan de gang, van hoe ga je dan met die ziekte Ménière, hoe ga je daar dan mee om?
En heel leuk is nu dat ik ook weet, dat springen, springen op je plaats, heen en weer springen ..ehm.. geen grote sprongen, gewoon zelf op de plek waar je staat om daar heen en weer te springen, dat dat óók kan helpen -sowieso om het evenwichtsorgaan te triggeren- maar ook om dan van die emoties die je in de weg zitten om daarvanaf te komen. Springen!
Dit was seizoen 8, aflevering 20: Spring.
Dit was de 160e aflevering die ik heb gemaakt van de podcast 'Evenwicht, je leven'. Elk seizoen bestaat uit 20 afleveringen. Dat heb ik zo gekozen omdat ik dat wel een mooi getal vind, 20 zo. En de volgende aflevering zal dus seizoen 9 zijn. En dan heb ik dus al heel veel afleveringen gemaakt over heel veel verschillende onderwerpen. Het fysieke evenwicht, over gehoorverlies, tinnitus, over alle hulpmiddelen die ik gebruik. En ook over allerlei andere ervaringen die te maken hebben met mijzelf, met wat ik gelezen heb, met iets wat mij raakt. Waar ik juist van slag van raak. Om dat te delen met jou. Ja ik hoop dat jij het leuk vindt en dat je nog langer blijft luisteren. En heb je al 160 afleveringen geluisterd? Dan wil ik 'dank je wel' zeggen dat jij steeds bereid bent om naar mijn stem te luisteren.
Je hebt geluisterd naar Paula Hijne en de podcast: 'Evenwicht, je leven'. Tot de volgende keer.