Voor mijn verjaardag kreeg ik een windgong. Ik houd van lage klanken, vooral van deze windgong. Waarom vind ik dat mooi? Over het binnenoor, Hertz frequenties, gehoorverlies en audiogrammen.
(foto zelf gemaakt, van de windgong)
Volledig transcript:
(Laag klinkende tonen) Zo. Hoorde je dat? Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven', de podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Dit is seizoen 4, aflevering 20: Hoor je dat?
Ja. Je hebt als het goed is, het net kunnen horen. Ik heb namelijk een windgong gekregen, voor mijn verjaardag. We waren op vakantie in een winkeltje in Zoutelande. Een klein winkeltje. Daar liepen we toch nog eventjes naar binnen, waren het niet van plan, maar gingen toch even binnen kijken en daar hingen een heleboel soorten windgongs. Grote en kleine. En toen heb ik zo'n hele grote, met hele lange buizen, heb ik aangetikt. Wauw en dat klonk mooi! Echt! Ik had echt zo van: dit vind ik zó'n mooi geluid, wat ook heel lang draagt. Dat ja, zou ik wel in huis willen hebben. Zou ik elke dag wel willen horen. Maar ja, zo'n hele grote, kost nogal veel. Maar ook, waar hang je zoiets? Waar kan je dit in huis hangen? Waar kan je het buiten hangen? Nou, daar hebben we niet echt de plek voor.
En toen zijn we verder gaan kijken, er hingen er een heleboel. Toen hebben we er eentje uitgekozen die wel hele mooie lage klanken geeft. En dat is dus deze geworden. Dat zijn 6 klankbuizen van aluminium en die zijn van 42 tot 60 centimeter lang, allemaal verschillend van grootte en middenin zit een soort rond blokje hout en die tik je dan tegen de buizen aan. Of natuurlijk dat de wind dat doet, hè! Eigenlijk, een windgong is de bedoeling dat dat buiten hangt. Maar wij hebben hem gewoon in huis opgehangen. En ik vind het zó'n mooi geluid hè! Beetje een rustgevend geluid en heel vol, sereen, melodieus. En ik heb deze windgong voor mijn verjaardag gekregen. Toen hebben we hem opgehangen in mijn kamertje, waar ik ook hier de podcast opneem. En elke keer als ik daar nu langsloop, dan tik ik 'm even aan. En ik heb ook al gemerkt, mijn man doet dat ook en dan ben ik beneden en dan hoor ik hem zelfs! Wel als ik mijn hoortoestellen in heb, dan hoor ik die klanken. Dus het zijn ook klanken die heel ver dragen. Juist die lage tonen, ja, een heerlijk geluid!
En, maar hoe zit dat nou in dat binnenoor? Hoe kan ik dat nou horen? Nou is het wel zo, dat mijn gehoorverlies met name in de hoge tonen zit, en die lage tonen die kan ik dus ook voornamelijk ook nog zelf opvangen. Daar is mijn gehoorverlies een heel stuk minder. Maar hoe zit dat dan precies? Dan ja, moet ik eigenlijk eerst beginnen met: wat is geluid dan?
Geluid, hoe kunnen wij die klanken opvangen? Klanken zijn geluid, maar hoe kunnen wij dat geluid opvangen? Geluid dat is een verandering in de luchtdruk. De lucht die wordt verplaatst in golven en het oor die vangt dus die geluidsgolven op. En via onze oorschelp komt het in onze gehoorgang. Het grappige is dat als je je handen voor je oren houdt, dan kun je je oorschelp zelfs nog vergroten en dan zal je ook horen dat het geluid heel anders bij je binnenkomt. Dat zie je ook wel bij mensen die niet goed kunnen horen. En ook wel wat je vroeger zag, als mensen wat dover werden, dan deden ze hun hand aan het oor en dat doen ze om die oorschelp te vergroten, zodat ze meer die geluiden goed kunnen opvangen die die gehoorgang ingaan. En dat is dus het buitenoor. In die gehoorgang, daar zit het trommelvlies en dat trommelvlies dat wordt in trilling gebracht door die geluiden die van buitenaf komen.
En die trillingen van dat trommelvlies, die worden doorgegeven aan het middenoor. En in het middenoor daar zitten drie gehoorbeentjes. Daar zit de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel. En de bedoeling van die gehoorbeentjes is, om het geluid te versterken. En die versterking van die geluiden, die worden dan weer doorgegeven -dat doet de stijgbeugel, één van die gehoorbeentjes- die stijgbeugel, die geeft die trillingen door, via het ovale venster, dat is een soort vliesje tussen het middenoor en het binnenoor. En dat vliesje dat zit er niet voor niets. Dat is sowieso natuurlijk, om ook eigenlijk in beweging gebracht te worden en die duwt dan, die geeft die trillingen door aan een vloeistof in dat binnenoor. Dat is de endolymfe en in dat binnenoor zit dus die hele endolymfe.
Het is ook de bedoeling, dat vliesje zorgt natuurlijk ook dat die endolymfe niet naar buiten kan komen. Dat die niet in het middenoor kan komen. Het moet écht daar in dat gesloten circuit van het binnenoor blijven. En dan, die vloeistof, die komt dan... wordt méér in beweging gebracht. Het beweegt altijd een beetje, die endolymfe, maar die wordt dan nóg meer in beweging gebracht en door die beweging, die gaat dus door het slakkenhuis heen wat in het binnenoor zit én door de evenwichtsorganen. En in het slakkenhuis daar zitten allemaal kleine trilhaartjes. Dit is het oorspronkelijke orgaan van Corti. Dat slakkenhuis, daarin zit het orgaan van Corti. Dat is waar we mee kunnen horen. Het is dezelfde werking als ook in de evenwichtsorganen, want daar zitten ook allemaal kleine trilhaartjes en ook die trilhaartjes worden door dus die stroming van die endolymfe ook in beweging gebracht. Bij elke beweging die we doen, een kanteling van het hoofd, een voorwaartse of achterwaartse beweging, dan zijn ook die evenwichtsorganen die aangeraakt worden en die kleine trilhaartjes worden door die endolymfe dan bewogen en zo weten we, voelen we, dat we dus in beweging zijn.
Maar nu gaat het over dat oor, over niet over het oor zélf, want het is het hele binnenoor, maar het gaat over het orgaan van Corti. Daarin zitten allemaal trilhaartjes. Een heleboel -er zitten wel zo'n 20 duizend trilharen in dat hele slakkenhuis- en door die endolymfe die stroomt daar dus helemaal langs, daardoor worden die trilharen bewogen. En die geluidsgolven van buitenaf die wij kunnen waarnemen, die zitten tussen de 20 en 20 duizend Hertz. En Hertz is een eenheid. Dat is de eenheid voor het aantal trillingen per seconde, aantal geluidstrillingen. En hoe lager de toon, hoe minder trillingen per seconde en hoge tonen hebben dan heel veel trillingen. En tijdens het spreken, onze spreekstem, is gemiddeld tussen de 3000 en 4000 Hertz. Maar er zijn mensen die ook met 250 Hertz, dus lage tonen, en zelfs 8000 Hertz kunnen gebruiken, hele hoge tonen. Want in een spreekstem zitten ook verschillende tonen. Dat kan dus heel laag zijn en het kan ook heel hoog zijn.
De werking van die trilharen die... In dat slakkenhuis, die trilhaartjes die gaan heel erg bewegen, die zijn heel gevoelig namelijk voor al die tonen. En die geven dat dan door aan de gehoorzenuw, aan de zenuwcellen. En de gehoorzenuw geeft dat vervolgens door aan onze hersenen, zodat we ook weten wat we gehoord hebben. Welke klanken we gehoord hebben. En nou is het zo dat slakkenhuis, dat orgaan van Corti, is een soort opgerold iets hè, het lijkt ook een beetje op een slakkenhuis, en dan helemaal binnenin daar zitten de hele lage tonen. Dat begint daar zo met die 200 Hertz, 400 Hertz, 600 Hertz en naarmate je verder naar buiten gaat in die spiraal, kom je bij de steeds hogere tonen. En dan helemaal, de allerhoogste tonen, 7000 Hertz, 20.000 Hertz die zitten helemaal aan het begin van het orgaan van Corti, dus dat zijn de hele hoge tonen.
En ...ehm... tijdens de hoortest, dat is wel grappig, tijdens een hoortest worden dus die Hertz frequenties, die worden aangeboden. En dat doen ze op 125 Hertz, dus hele lage toon, 250 Hertz, 500, 1000, 2000, 4000 en 8000 Hertz. En soms zitten daar nog wel ook geluiden tussen, maar ze hebben niet elke frequentie die ze kunnen meten. Dan zou je natuurlijk ook heel lang bezig zijn! Het wordt dus op bepaalde punten, wordt het gemeten. Want als ik kijk naar mijn audiogram, dan hebben ze ook op 1500 Hertz gemeten en ook op 2500 Hertz, nee ik denk dat dat 3000 Hertz is geweest en ook op nou, dat zal ergens 5, 6000 Hertz zijn geweest. Dus ze hebben op verschillende tonen, dat ze tijdens het maken van een audiogram, tijdens een gehoortest, zijn ze op verschillen de frequenties aan het meten. En tijdens zo’n hoortest, dan bieden ze dat geluid eerst best wel heel hard aan en dan steeds zachter, zachter, zachter, net zo lang tot jij het niet meer hoort. Want je moet elke keer aangeven of je het geluid gehoord hebt. En dan wordt het dus steeds zachter.
En ja, ik heb genetisch gehoorverlies, dat wil zeggen dat bij mijn geboorte had ik dus al gehoorverlies. Ik heb dat meegekregen, mijn moeder had dat al en ik heb het ook waarschijnlijk doorgegeven aan mijn zoon. Dat weten we nog niet precies, hebben we ook niet laten onderzoeken. Maar mijn genetisch gehoorverlies, daarvan weet ik hoe dat dan zit en als ik ook mijn audiogram vergelijk met dat van mijn moeder, dan zie ik dat mijn moeder nou ja, bijna hetzelfde audiogram heeft maar dan in aantal decibellen, in luidheid van het geluid, dat zit allemaal veel lager. Zij heeft heel veel meer verlies, geluidsverlies. Bij haar zit dat -zat dat- want ze is overleden- zat dat zo rond de 80 naar de 100 decibel en dan is het toch bijna volledig verlies, dat ze zonder hoortoestellen eigenlijk helemaal niets hoorde. Nou zo ver is het bij mij niet.
Het frappante is wel een nichtje van mij. Die gaf aan van 'ja ik hoor niet meer zo goed' en haar moeder had al gezegd van ...ehm... dan moet je eens bij Paula zijn, want die heeft ook gehoorverlies en die weet wat ze heeft. En toen heeft mijn nichtje mij gevraagd en toen heb ik als tip gegeven: ga naar de audicien, eigenlijk nog liever naar een audiologisch centrum, want daar kunnen ze meer dingen gaan meten. En dan weet je of er bij jou gehoorverlies is en ook hoeveel gehoorverlies er is en hoe dat ook zit, de verhouding met de lage en hoge tonen, hoe dan dat audiogram gaat worden. Dan weet je, dan kunnen zij meer daar uithalen. Ze heeft toen ook haar audiogram naar mij toegestuurd, toen ze was geweest naar het audiologisch centrum. En ik zie haar audiogram, toen heb ik mijn audiogram erbij gepakt van toen ik een jaar of 50 was, zij is nu 50 geworden. En echt, het leek bijna exact op elkaar!
Dat wil zeggen dat zij hoogstwaarschijnlijk ook precies hetzelfde genetisch gehoorverlies heeft als wat ik heb. En dan weten we ook dat het komt uit de kant van mijn -even kijken- van mijn opa. Van mijn moeders kant en daar de vader van. Die had al gehoorverlies en die had al dat genetisch gehoorverlies wat mijn moeder aan mij heeft doorgegeven. Maar wat die vader van haar ook aan de zus van mijn moeder heeft doorgegeven en zodoende heeft mijn nichtje dat ook. Mijn tante heeft daar helemaal geen last van, maar die heeft het wel doorgegeven. En ja, toen heb ik ook tegen haar gezegd van: ga naar een audicien, als je nu bij het audiologisch centrum bent geweest hebben zij al waarschijnlijk aangegeven wat het beste voor jou is en hoe je het kunt behandelen. Of je hoortoestellen kan gebruiken en wat voor hoortoestellen en daarmee ga je naar een audicien en dan kunnen bij jou ook hoortoestellen aangemeten worden. Want je zult merken dat als je met goede hoortoestellen weer gaat luisteren, dat dat hele horen veel minder vermoeiend wordt. Dus ja, dit wilde ik even delen met je. Hoor je dat?
Het is eigenlijk heel toevallig dat ik pasgeleden seizoen, nee ditzelfde seizoen 4 aflevering ...ehm... de vorige aflevering, 19, toen ging het over ‘de zee in mijn hoofd’, over ja, allemaal geluiden wat ik hoor in mijn oren. En nu gaat het eigenlijk over de geluiden die ik níet meer hoor! En wat ik nog wél hoor, ja, daar ben ik nog héél blij mee. Dat ik nog steeds heel veel geluiden wel mag horen. En dan zonder hoortoestellen, dan is dat een heel stuk minder.
Ik heb het ook vanochtend nog gehoord weer op de sportschool, dan hoor ik een heleboel geluiden ook niet, kan ook niet iedereen goed verstaan. Doe ik mijn hoortoestellen in, dan krijg ik ineens weer heel veel meer geluid naar binnen en ik moet zeggen, ik vind dat toch aangenamer. Ook omdat mijn oorsuizen dan veel minder luid wordt. Dat oorsuizen is geen kenmerk van het genetisch gehoorverlies. Dat is eigenlijk pech, dat ik dat er ook bij heb gekregen. Maar dat is geen kenmerk, dus ook mijn nichtje hoeft niet bang te zijn dat zij oorsuizen krijgt. Mijn moeder had er ook helemaal geen last van. Zij kon ook écht helemaal de stilte horen. Nou, dat kan ik niet, maar dat vertel ik in een andere aflevering.
Ik ben ook blij dat ik al die lage tonen allemaal zelf nog kan horen. Dat betekent ook dat ik heel veel mannenstemmen veel beter en makkelijker kan opvangen, zonder hoortoestellen dan vrouwenstemmen of kinderstemmen. Die zijn veel te hoog voor mij. Die kan ik bijna niet meer opvangen. Daar zit mijn grootste gehoorverlies. Nou, dit was seizoen 4, aflevering 20 van de podcast 'Evenwicht, je leven'. Dit was de aflevering: Hoor je dat?
Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer.