Er zijn verschillende spelletjes waarbij evenwicht een rol speelt. Trouwens, tijdens elk spel dat je doet is je evenwicht betrokken, want ons evenwichtszintuig staat altijd 'aan'

(Eigen foto van het spel Acrobat Tower)

Volledig transcript 

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Dat hoor je mij elke keer zeggen als je al vaker naar deze podcast luistert.

Het is dan ook in de breedste zin van het woord, omdat het gaat over het fysieke evenwicht en ook het psychische evenwicht en eigenlijk alles wat daar tussenin ook zit. Er zit nog zó veel in wat allemaal met evenwicht te maken heeft. Dit is ook zo'n speciale aflevering die daar een beetje, ja, misschien wel tussenin zit. Dit is seizoen 9, aflevering 19: Wie speelt er mee?

Elk jaar wordt er in september de Balance Awareness Week gehouden. Dat is een speciale week, internationale week, met aandacht voor evenwichtsaandoeningen. De Stichting Hoormij in Nederland, die besteedt daar elk jaar aandacht aan. En dit jaar, in 2025 op 20 september, hebben ze een event georganiseerd. En die had de titel: In balans met bewegen.

Zo waren er lezingen van Jeroen van Zanten, een fysiotherapeut. Hij is ook de initiatiefnemer geweest om dit event te organiseren. Josine Widdershoven, kno-arts. Zij heeft ook meegewerkt aan mijn boek 'Evenwicht, in uitvoering'. Dat heeft ze meegelezen en zo, en daar commentaar opgegeven. En Marga Salemink, Marga is ervaringsdeskundige, maar ook deskundig in het hele gebied met bewegen en ondertussen ook coach geworden in het begeleiden van mensen die daar ook problemen mee hebben. Dat was al heel interessant al die lezingen.

En daarnaast waren er workshops. Tai Chi. Zenboksen. En stoelyoga. Drie vormen van bewegen, drie vormen van een sport, die heel goed gedaan kunnen worden als je evenwicht niet meer zo goed werkt. En eigenlijk kon iedereen daar dan ook meedoen. Ik heb daar met een standje gestaan, waar ik mijn boeken kon verkopen. En zo kon ik ook vragen beantwoorden en tips geven aan deelnemers die ja, even bij mij kwamen, die hun verhaal ook deelden.

En het was een hele week, hè! De Balance Awareness Week, is een hele week lang, is er dus aandacht voor. Ik heb toen ook elke dag een post gemaakt, en gedeeld op Facebook en op LinkedIn. En één daarvan ging over evenwichtsspelletjes. En toen dacht ik: hé dat is grappig, ik kan daar ook een podcast over maken! Dus bij deze: wie speelt er mee!?

Ik ben eens gaan kijken welke spelletjes ik hier in huis heb, die met evenwicht te maken hebben. Ja, dan kom ik eigenlijk op twee soorten spelletjes, dat zijn spelletjes die je gewoon aan tafel kunt doen en er zijn spelletjes waar je je hele lichaam voor nodig hebt. En dan kom ik tot de conclusie dat we best wat spelletjes hebben die, ja, iets over het evenwicht zeggen. En ook al is het niet direct dat je je eigen lijf gebruikt, vooral bij de tafelspelletjes is dat dan anders, maar je bent wel met evenwicht bezig. Eigenlijk is het allemaal een vorm van spelen met de zwaartekracht. Zo wel in het klein, als in het groot.

Nou, dan kan ik beginnen met Stapeltoren. Stapeltoren is dat je allerlei blokjes op elkaar gaat stapelen en dan zorgen dat het ..ehm.. niet omvalt. Dat kun je met elkaar doen, dat kun je met zijn tweeën doen of alleen. Het zijn eigenlijk ook die spelletjes die je kinderen ook altijd doen. In heel veel, heel veel speelgoed is ook het stapelen van blokken, van dingetjes, van vormen. En dat zijn allemaal vormen natuurlijk waar je mee bezig bent met, met evenwicht zoeken, met balans zoeken. Dat het stevig blijft staan.

Een ander spel is dan Jenga. Jenga, dan maak je eerst een toren van allemaal blokjes en dan ga je daar steeds kleine stukjes uithalen. En dat moet je dan zó doen, dat die toren heel blijft. En degene die hem er uithaalt waardoor ie omvalt, die heeft dan verloren. Nog zo'n spel, en dat is een, ik denk best een heel oud spel en misschien wordt het ook wel over de hele wereld gespeeld, dat is Mikado. Mikado zijn een heleboel stokjes, die je hou je in je hand en die laat je dan in één keer vallen. Dan liggen ze kris kras door elkaar heen en de bedoeling is, is dat je dan steeds één stokje weghaalt zonder dat er iets verder beweegt. Dus je moet zo goed mogelijk en zo voorzichtig mogelijk een stok pakken, stokje. En dan voorkomen dat dat dus iets anders in die stapel beweegt of een ander stokje weg rolt. Want ja, dan ben je af. Het is een heel oud spel en ik vind het ook best wel heel moeilijk, want het is ook fijne coördinatie hè! Je moet heel goed kijken, je moet er ook een beetje bewust van zijn van wat wel en niet zou kunnen. En dat is gewoon uitproberen natuurlijk. Het is ook heel makkelijk eigenlijk om te doen, je kunt het overal doen.

Een echt spel dat je in de speelgoedwinkel kunt kopen, dat is JunkArt. JunkArt dat zijn allemaal houten blokjes, volgens mij is het tegenwoordig ook in plastic, maar wij hebben dan de uitvoering met allemaal houten blokjes. En door middel van kaarten weet je wat voor een blokje je moet gebruiken om te gaan stapelen. En ook daar ga je steeds stapelen, maar het zijn verschillende vormen die blokjes. Het zijn ronde blokjes, het zijn cilinders, het zijn staafjes en dat maakt het zo moeilijk! Driehoekjes. En probeer dat maar eens goed bovenop elkaar te stapelen zodat het in evenwicht blijft, zodat het niet omvalt. Dan gaat het ook nog eens om dat het niet alleen maar een stevig bouwwerk is, maar ook wie dan de hoogste toren daarin bouwt. Dus het zijn twee componenten; het moet zo stevig mogelijk staan, maar ook dan, ja liefst zo hoog mogelijk. Dat kun je dus met een groep doen, je kunt het ook individueel doen. Je kunt ook allemaal je eigen stapeltje maken. Maar je kunt ook samen één grote stapel maken. Dus er is heel veel mogelijk in hoe je het gaat spelen.

En ander spel wat ik heel lang al in huis heb, dat is BalanceDuels. Dat is een soort weegschaal, een soort wip, en aan beide kanten van die wip kan je pionnen in doen. En pionnen op verschillende plekjes. Je kunt het heel dicht bij het... waar het scharnierpunt van de wip zit, maar je kunt het ook helemaal aan de buitenkant zo'n pionnetje zetten. Daar zitten spelregels aan vast. Het grappige is, ik heb het nooit als spel gespeeld. Ik gebruik die BalanceDuels heel vaak in de coaching als het gaat over energie-management. En dan kan ik laten zien, dat als je iets verschuift, hoeveel invloed dat kan hebben, omdat dan die wip, die balans, die blijft niet meer helemaal recht, die gaat dan een beetje schuin. En hoe je dan door dingen te verplaatsen en door dingen anders aan te pakken, dat je dat weer in evenwicht kan brengen of de andere kant op kan slaan. Dat kun je natuurlijk allemaal laten zien dan. Dus ik gebruik (ha) hem eigenlijk veel meer tijdens de coaching. Maar het is écht een gezelschapsspel. Je kunt dat met twee mensen, met vier mensen, kun je het gewoon spelen.

Een ander spel, en die kende ik nog niet zo heel lang, dat is Acrobat Tower. Dat is ook hetzelfde idee als JunkArt, maar dit zijn allemaal kleine ..ehm.. poppetjes in allerlei standen. Rechtop staand, dat ze buigen, ..ehm.. dat ze beetje ..ehm.. krom zijn in elkaar gedoken ..ehm.. op de kop. En de bedoeling is dat je ook die poppetjes allemaal neer gaat zetten, zodat ze allemaal in evenwicht blijven en dat ze dus niet vallen. Het leuke is dat ik dit spel, heb ik als cadeautje gegeven aan de mensen die mij meegeholpen hebben bij het maken van de podcast van het boek 'Evenwicht, in uitvoering'. Daar heb ik best een hele tijd over gedaan om dat goed op te nemen. Dat hebben we in de studio gedaan van de Lokale Omroep Zeewolde. En die mensen hebben daar dus zo veel tijd in gestoken, dat ik dat wel een heel geschikt cadeautje vond als het gaat over evenwicht. Het is een klein doosje, waar alles in zit en die je dus zo kunt gebruiken om mee te spelen. Je kunt het in je eentje doen, je kunt het met meer mensen spelen. Het heeft allemaal dus met evenwicht te maken. Alleen zit je dan zelf rustig aan tafel en ben je dus aan het stapelen.

Nou ben je ook altijd wel met je evenwicht bezig, want je gebruikt je armen. En alles wat we doen, je gaat reiken, je gaat iets pakken, heeft allemaal natuurlijk met evenwicht te maken. Alleen, als je zit op een stoel, is dat al heel anders dan wanneer je dus staat. Je zou deze spelletjes natuurlijk ook staande kunnen doen. Een gezelschapsspelletje staand aan tafel. Die zijn er dus wel. Want je hebt van die reactiespelletjes, en die hebben we ook hier in huis, zoals Happy Salmon. Happy Salmon, dat zijn kaartjes en ieder heeft dan een stapel kaartjes. Die moet je dan omleggen en als iemand hetzelfde kaartje heeft, dan moet je daar iets mee doen. Het is een high five geven aan elkaar, degenen die hetzelfde kaartje hebben. Of degene met een vuist, dan doe je je vuisten tegen elkaar aan. Of je gaat van plaats wisselen. En als je zo'n kaartje hebt, dan moet je dus van plaats wisselen. Dat spel heb ik voor de eerste keer gedaan tijdens het gebaren-weekend, het NmG weekend van de Stichting Plotsdoven. Daar hadden ze die spelletjes mee. Er worden altijd veel spelletjes meegenomen, er worden ook altijd veel spelletjes gedaan. En dit spel hebben ze toen rondom een ronde tafel gedaan. Je stond gewoon rechtop en je keerde een kaartje om en als iemand anders dezelfde had, dan gaf je dus die high five of een vuist of je ging dus van plaats wisselen. Dat deden we dus niet zittend, want als je staat, kun je dus veel sneller draaien. En het was zo grappig om te doen!

Alleen merk ik dan wel, dat als ik wat wiebelig ben, dan moet ik zo'n spel niet doen. Want het gaat veel te snel en dan ga je veel te veel ronddraaien. Nee. Het is heel leuk om te doen, maar je moet dan wel even helemaal fit zijn. Je moet dan geen wiebelig evenwicht hebben.

Twee andere reactiespelletjes zijn: Halli Galli en JungleSpeed. Lijken wel een beetje op elkaar. Op het moment dat er ..ehm.. iets hetzelfde is, moet je bij Halli Galli op een bel drukken, het is ook best wel een heel oud spel, het bestaat al heel lang. Druk je op een bel en als jij de eerste bent van de groep dan zijn die kaarten voor jou.

En bij JungleSpeed, dan hoeft het niet met de hele groep die allemaal hetzelfde houten blokje moeten pakken die middenin staat, dat kun je ook met zijn tweeën doen. Dat twee reacties moeten hebben om zo snel mogelijk dat houten blokje te pakken en dan heb je ook te maken met allemaal kaartjes die er rondom heen liggen. En als het dan dezelfde kaartjes zijn: wie is dan het snelste om dan dat houten blokje te pakken? Halli Galli en JungleSpeed doe je vaak wel ook aan tafel, maar met je lijf moet je wel heel snel kunnen bewegen! Moet je heel snel dus dat kunnen pakken. Ik vind het leuk om te doen en tegelijkertijd vind ik het best heel moeilijk. En dat komt omdat mijn reactievermogen, dat is wat vertraagd. En als ik dat dan met mijn kinderen doe, die zijn veel en veel sneller! Die hebben sowieso al veel sneller gezien dat daar iets hetzelfde ligt. Dan denk ik hoe je je dat, dat je dat in één keer, in één blik al ziet en dat ze ook snel genoeg zijn om te reageren. Ik ben dus niet zo snel, dus voor mij zijn het best spelletjes die ik moeilijk vind. Maar dat zijn dus al spelletjes waarbij je de reactiesnelheid ook nodig hebt. En als je het hebt over reactie, heb je ook altijd te maken natuurlijk met het evenwicht, wat je extra triggert.

Zo zijn er ook spelletjes die je met je hele lichaam kan doen. Zoals Twister. Twister is een kinderspel of wordt heel vaak wel door kinderen gespeeld. Het is een heel groot doek, plastic vaak, met allemaal grote cirkels daarop, rood, blauw, geel en groen. Het is een soort behendigheidsspel. En met een dobbelsteen gooi je dan en dan krijg je een bepaalde kleur of kleurcombinatie en dan moet je met je ene voet op de ene cirkel gaan staan, bijvoorbeeld rood en met de andere voet op groen. Maar het kan ook zijn dat je dat met je hand moet doen. En zo gebruik je je hele lichaam om elke keer twee verschillende cirkels aan te raken. En dat doet de ander ook, dus je gaat ook een beetje over elkaar heen. En onder elkaar door. En dat maakt het heel leuk als behendigheidsspel. En blijf dan maar eens staan ook, dan heb je dus een houding gevonden en een ander die moet daar langs jou heen om ook op die andere kleur te komen, op die andere cirkel, dat is hartstikke lastig. Maar dat maakt het zo leuk als behendigheidsspel.

Een spel wat je in je eentje kan doen dat is zo'n ..ehm.. ..ehm.. balans-knikkerbord. Daar heb je verschillende vormen van, verschillende groottes ook. Dat is het balansbord. Daar ga je op staan, daar kan je dus mee heen en weer bewegen en dan ben je letterlijk bezig met je evenwicht triggeren. En tegelijkertijd zitten daar allemaal soort inkepingen in en daar kan je een knikker in leggen en zorgen met je voeten dat die knikker steeds de juiste kant op gaat, zodat hij uiteindelijk bij een midden, doel, uitkomt of juist aan de buitenkant, wat je maar wilt. En dan ben je écht je evenwicht heel erg aan het trainen.

Zo'n balansbord, toen ik aan het begin van de Ménière zat en dus mijn evenwicht helemaal verstoord was, had ik daar nooit op kunnen staan. Pas toen ik meer ging sporten, meer ging bewegen, kon ik op een gegeven moment voor de eerste keer op zo'n balansbord staan, durfde ik dat. Vasthouden, aan de muur, ergens aan een apparaat op de sportschool. Maar ik durfde daar nooit zo maar zelf los op te staan. En tegenwoordig, door heel veel oefenen, kan ik op dat balansbord gewoon prima staan. Dus dan is zo'n balans-knikkerbord heel goed te doen! Dan wordt het ineens heel leuk om het te spelen, om het te doen.

Balans-knikkerbord doe je dus met je voeten op het balansbord, maar zo heb je ook kleine bordjes, ja, hoe noem je dat, vormen. Ik heb zo'n knikkerbord hier in huis, dat zijn twee cirkels, niet zo heel groot, die zitten diagonaal, horizontaal, half aan elkaar en dan kun je dat omkeren. Daar zit een soort gleufje in met een knikkertje. Dat knikkertje dat rolt dan heen en weer en dan moet je ervoor zorgen dat je die dan heen en weer steeds beweegt, zodat die knikker niet valt. En dat doe je dus eigenlijk alleen met je handen. En ook al doe je het dus alleen met je handen, toch wordt je evenwicht daar ook mee geprikkeld. Je bent met je ogen bezig: hoe kan ik dit het beste vormen, hoe kan ik dit het beste vasthouden. Want je houdt hem in je handen vast en dan beweeg je 'm heel langzaam. En dan moet je ervoor zorgen dat die knikker dus ook echt daar in dat groefje, in dat gleufje, blijft liggen. Maar dan de ene keer op het ene bord en de andere keer op het andere bord. Degene die ik heb is een houten figuur, maakt het wel heel stevig, maar daardoor ook wel weer wat zwaarder, dus je moet hem wel goed kunnen vasthouden.

Als je het hebt over knikkers en met een knikker spelen, dan ben je bezig met de zwaartekracht. Een ander spel wat wij in huis hebben, dat is ook echt spelen met die zwaartekracht. Niet met je eigen lijf, maar wel met de zwaartekracht van de aarde met een... met een voorwerp. En dat is het spel: Meander. Volgens mij is het helemaal niet meer te koop en dan dus misschien alleen tweedehands. Dat zijn houten blokken, een soort puzzelstukken. Er zitten allemaal groeven in. En die moet je zó neerleggen dat je een soort puzzel maakt, waardoor er een weggetje ontstaat. Als die hele puzzel gelegd is, dan ga je één kant van waar... je legt hem in een soort houten bak, dan til je dat omhoog, en dan maak je het een beetje schuin, en dan kun je daar een knikker loslaten door één van die gleufjes en dan hoop je dat hij een goed weggetje vindt helemaal naar beneden. Kan ook zijn dat ie op een verkeerd plekje komt en helemaal niet beneden aankomt, omdat hij ergens vast blijft liggen. Dus je moet de puzzel zó goed maken dat die goed uitkomt. Maar omdat je dat met zijn tweeën doet, gaat die ander ook zo'n puzzel maken, dus die gaat jou een beetje in de weg zitten, want die legt dezelfde stukken in hetzelfde bord, dus ja je moet maar hopen dat er voor jou ook een weggetje openblijft voor die knikker. Het zijn een soort kogeltjes die je dan laat rollen. En dat is écht een zwaartekrachtspel.

En zo zijn eigenlijk alle knikkerbanen die kinderen bouwen, maar ook die tegenwoordig voor volwassenen heel veel te koop zijn, die bouwpakketten, die ga je allemaal in elkaar zetten, en uiteindelijk laat je een knikker los en die gaat dan de hele baan rond, maar die gaat natuurlijk altijd van boven naar beneden. Altijd met de zwaartekracht mee.

Het is zó grappig dat ik dan in huis zo veel van dat soort spelletjes heb. Maar als het gaat om het echte versterken van het evenwicht, dan gaat het over de fysieke uitdagende spelletjes. Dat is net eigenlijk zoals Twister wat ik net vertelde of zo'n balans-knikkerbord. Dat zijn echte uitdagende spelletjes om je eigen evenwicht te triggeren. En voor kinderen hoort daar natuurlijk ook bij ..ehm.. alle vormen van verstoppertje en van tikkertje, Annamaria Koekoek, allemaal dat soort spelletjes. Eigenlijk heel veel buitenspelletje zijn natuurlijk fysieke uitdagende spelletjes. En eigenlijk is het gek dat wij als volwassenen die spelletjes ook bijna niet meer doen -al die andere spelletjes hier in huis die worden regelmatig hier in huis wel eens gespeeld- maar verstoppertje, tikkertje, ik kan me eigenlijk niet herinneren wanneer ik dat heb gedaan. Dat is heel lang geleden. Terwijl dat zo leuk is om te doen en dan kan je ook heel veel lol met elkaar hebben. Dus ja, we kunnen natuurlijk een volgende keer als we elkaar buiten ontmoeten, kunnen we eens een keer een spelletje gaan doen. Laten we een keer tikkertje doen of verstoppertje of een ander spelletje waarbij we dat evenwicht extra triggeren. Lijkt me wel leuk!

Je hebt geluisterd naar Paula Hijne, van de podcast 'Evenwicht, je leven'. Dit was seizoen 9 aflevering 19: Wie speelt er mee? En welk spelletje doe jij nog wel eens wat met evenwicht te maken heeft? Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer.