Over het kwaliteitenspel, het kernkwadrant en over mijn kwaliteiten. En ook over 'jezelf niet zo serieus nemen.'
(eigen foto van spel en boek)
Volledig transcript:
Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord... Je luistert naar Paula Hijne. En ik vertel graag over ons evenwicht, of het nu fysiek is of psychisch, ik vertel er graag over. Dit is seizoen 6, aflevering 17: Wat is jouw kwaliteit?
Ik wil het dus gaan hebben over kwaliteiten. Iedereen heeft wel een kwaliteit of misschien wel meerdere. Ik heb het kwaliteitenspel, het kwaliteitenspel van Peter Gerrickens heel vaak gedaan aan het begin van een re-integratietraject. Als ik het intakegesprek met de cliënt had gehad en we hadden ons eerste coachgesprek, dan begon ik vaak met het kwaliteitenspel. Dat is een hele stapel kaarten van kwaliteiten en een stapel van vervormingen. En dan moesten ze daar de kwaliteiten uit gaan zoeken, die zij vonden dat bij hun pasten. En zo kreeg je een stapeltje van kwaliteiten die er ook zeker waren. Nou, en daar gingen we dan mee aan de slag, want uiteindelijk moesten ze ook vervormingen kiezen en dan ging ik uitleggen hoe die vervormingen weer passen bij die kwaliteiten.
En dat is heel mooi, het is heel ...ehm... mooi voor de cliënt om te ontdekken van: oh, kijk, dat doe ik dus toch wel heel goed. Of: ik heb daar heel veel last van, omdat je een vervorming doet -ik zal zo uitleggen wat dat is- omdat je in die vervorming komt, dat het eigenlijk een kwaliteit is die daarachter zit. En als je dat eenmaal beseft, dan ga je al heel anders om met die dingen die jou in de weg zitten. Het heeft namelijk te maken dus met een kwaliteit en als je dat te veel doet, dan kom je in de valkuil. Nou noemen we dat een valkuil, maar ik noem dat eigenlijk een vervorming. Het is een vervorming van een kwaliteit. De kwaliteit kun je heel goed uitvoeren, maar op het moment dat je dat te veel doet, dat het je in de weg gaat zitten, dan wordt het een vervorming van de kwaliteit.
En het lastige daarvan is, als je in die vervorming zit, je hebt daar heel veel last van jezelf, dan krijg je ook last van andere mensen die het tegenovergestelde doen.
En dat noemen ze dan in het kernkwadrant, in dat schema, noemen ze dat de allergie. Dat zijn mensen waarbij bij jou de nekharen overeind gaan staan. Als je beseft dat als die nekharen overeind gaan staan, dat het iets te maken heeft met een kwaliteit van jou, dan ga je er ook weer heel anders mee om. En door dat dus ja, te gaan spelen met cliënten -met behulp van dat spel, kwaliteitenspel- komen ze erachter dat ze dus ook heel anders met die allergie om kunnen gaan. Met ja, dat soort dingen waar ze last van hebben van de ander dat ze dan ineens gaan beseffen: oh ja, dat komt ook vanuit een kwaliteit. Ik ga zo voorbeelden noemen.
Want hoe kom ik hier nou op om het over kwaliteiten te gaan hebben? Het heeft te maken dat ik voor het derde boek aan het schrijven ben... of eigenlijk het manuscript is al af, maar daar was ik voor aan het schrijven en toen kwam ik erachter: er wordt wel gezegd van mensen met tinnitus dat zijn hele perfectionistische mensen. En toen dacht ik: oh die heb ik vaker gehoord. En ik terugkijken in mijn boek 'Ménière in balans', en daar staat ook: je hoort vaak dat mensen die Ménière krijgen vaak een perfectionistische instelling hebben. Ik had er dus al eerder over geschreven. Dat zijn dan mensen die de lat heel erg hoog leggen voor zichzelf en ze moeten heel veel. Deze mensen kunnen ook heel zorgzaam zijn. En dan ook dat zorgzaam zo goed doen, dat ze ook van de omgeving verwachten dat die dan ook dat allemaal op die manier doen. En dan raken ze daar weer gefrustreerd door, want de ander kan nooit aan jouw verwachtingen voldoen. Weten ze überhaupt wel wat jouw verwachtingen zijn? Misschien weten ze het helemaal niet en anders heb jij die lat zo hoog gelegd, daar kan een ander nooit bij. En toen had ik echt zo van: perfectionistisch, klopt dat? Zijn mensen die Ménière krijgen perfectionistisch?
En geldt dat ook voor mensen die dan tinnitus krijgen? Dat klopt helemaal niet. Het is een... perfectionisme is een vervorming van een kwaliteit. Ja, die kwaliteit kan zijn: nauwkeurig, zorgvuldig, heel precies, dat je de dingen zo goed mogelijk wil doen. Dat is dan de kwaliteit die daarachter zit. Maar als dat zo is, dan denk ik dat er veel minder mensen last zouden hebben van tinnitus. Of andersom. Dan zouden er veel meer mensen Ménière kunnen ontwikkelen, kunnen krijgen. Ik vind zo'n karaktereigenschap niet altijd passen bij een bepaalde ziekte. Die ziekte die overkomt je en dat kan allerlei redenen hebben. En helemaal bij tinnitus, want het is een gigantische lijst van oorzaken. Er zijn zó veel mogelijkheden waardoor je tinnitus krijgt. Ik heb zelfs net gelezen dat het ook door de overgang kan komen. Dat je ook tinnitus kunt krijgen als vrouw zijnde en je komt in de overgang, dat je dan ook tinnitus ontwikkelt. Dan heeft dat niks met perfectionisme te maken lijkt mij. Dan is het iets wat met de hormonen te maken zou hebben.
Maar goed, ik kom wel even terug op die kwaliteiten, want ik heb daar natuurlijk wel heel vaak mee gewerkt. Ik vind het ook heel interessant om te snappen dat als iemand jou in de weg zit, ...ehm... waarbij jou je haren van overeind gaan, dat je in die allergie zit, dat je daar ieuieh echt zo van hebt van: wat die nou doet dat vind ik heel erg, dat vind ik vreselijk, dat je, als je dat snapt dat komt vanuit een kwaliteit die jij hebt, dan ga je al heel anders met die persoon om.
Ik ga het uitleggen. Je kunt namelijk heel daadkrachtig zijn. Dat is een kwaliteit. Daadkracht. Ik geloof dat mijn man dat zelf ook wel bij mij herkent. Dat als ik iets in mijn hoofd heb, dan wil ik dat ook wel voor mekaar krijgen. Nou, daar geef ik al mee aan: ik heb het al in mijn hoofd, dus ik wil het ook voor mekaar krijgen. Als dat niet meteen lukt dan ga ik daar nog sterker op in en dan ga ik het er nog een keer over hebben en nog een keer en... probeer hem te overtuigen, dan word ik drammerig. En drammerig is dus de vervorming van die kwaliteit daadkracht. Ik doe dat dan veel te veel!
Ik ben veel te veel die daadkracht aan het profileren en dan word ik drammerig! En wanneer word ik drammerig? Op het moment dat mijn man dan heel passief is, dat ie geen beslissing wil nemen, dat hij dat voor zich uit wil schuiven, dat hij nog helemaal geen zin heeft om er nu over na te denken. Dus die daadkracht die ik heb, die zich uit in de drammerigheid en word ik nog meer drammerig op het moment dat hij nog steeds die beslissing maar niet neemt. Als hij daar nog niets over zegt dan heb ik echt zo van: kom nou, eh!! Maak die beslissing nou! Denk even mee!! ...ehm...... Nou ik sta hier al (haha) ik sta hier gewoon te trappelen!
Dat is heel herkenbaar voor mij. Als ik iets niet voor mekaar krijg, dat ik dan mijn lichaam dat... dat ja, ook daarbij gebruik en helemaal als de ander maar niet in beweging komt, dan kom ik zélf al in beweging dus, maar terwijl ik wil dat de ánder in beweging komt!
Nou, wat is daar dan nog voor nodig? Dan ga ik terug van hij, even terugkomend op mijn man die dan dus die beslissing niet neemt, wat heb ik dan nodig om toch bij mijn daadkracht te blijven zonder drammerig te worden? En het is dan dat ik het beste gewoon geduld kan hebben. Hij kan op dit moment dat toch helemaal niet beslissen, hij heeft het nog helemaal niet goed voor ogen wat hij wil of hoe hij dat wil... Hij heeft daar tijd voor nodig. Dan is het aan mij om dus wat geduld op te brengen, om te wachten tot hij ook zo ver is. En op het moment dat ik dat geduld ook kan voelen, dan kan ik weer terug naar m'n daadkracht, naar die kernkwaliteit, daadkracht, en dan wacht ik met daadkracht geduldig totdat ook de ander daarin mee gaat en dan hoef ik niet meer drammerig te worden. Dan weet ik ook van, het komt ook wel goed, er komt een beslissing. En dat hoeft dan ook nog wel eens (ha!) niet mijn beslissing te zijn. Het kan best zijn dat het heel anders gaat lopen en dat hij met een heel ander idee komt en dat ik het helemaal geweldig vind. Dus dan is -als ik bij mijn daadkracht wil blijven en niet drammerig wil worden- dan is het voor mij, geduld. Dat ik dus rust neem, ook even wacht, tot de ander ook zover is.
Een andere kwaliteit is verantwoordelijkheid. En ook die herken ik. Ik neem de verantwoordelijkheid voor de acties die ik allemaal onderneem. Toen ik ziek was kon ik dat niet helemaal nemen, heeft een ander dat voor mij gedaan. Mijn gezin heeft mij toen heel erg geholpen. Maar op het moment dat ik weer zelf de verantwoordelijkheid kon nemen om dingen op te pakken, ...ehm... zelf naar buiten, zelf afspraken maken, ...ehm... de boodschappen doen, weer het eten gaan koken, helemaal toen ik dus maandenlang zelf heel weinig kon en in ineens zelf wel weer kon eten koken en zo, dat ja, vond ik heel fijn dus. En zij gaven mij ook die verantwoordelijkheid. Dus die verantwoordelijkheid nemen, heb ik daarna ook steeds weer uitgevoerd. Uiteindelijk om te beslissen: ik ga de opleiding doen, ik ga cliënten begeleiden, ik ga niet meer autorijden, ik ga voortaan met het openbaar vervoer. Allemaal beslissingen die ik zelf nam en waar ik zelf dus verantwoordelijk voor was. Op een gegeven moment het schrijven van het boek. En dan heb ik het over het eerste boek 'Ménière in balans'. Daar heb ik allemaal de verantwoordelijkheid voor genomen om dat ook voor elkaar te krijgen en met mijn daadkracht is dat ook gelukt.
Maar oké, als je je verantwoordelijk voelt voor iets, en je doet dat, dat je overal verantwoordelijk voor voelt, bijvoorbeeld ook dat ik me ook verantwoordelijk voel voor al de keuzes die mijn kinderen maken, dan kan het zijn dat ik helemaal overbelast raak. Dat gebeurt vaak bij mensen ook die in de zorg werken, en zich heel verantwoordelijk voelen voor hun taak en daardoor het allemaal zo goed mogelijk willen doen waardoor ze overbelast raken. Ja, en wanneer raak je heel erg overbelast? Als het gaat om mensen die nou, niet hun verantwoording nemen. Nou dat is eigenlijk, als ik dan mijn zoons als voorbeeld neem, van ik wil dat zij bepaalde keuzes gaan maken, dat doen ze niet en ik voel me daar heel verantwoordelijk voor dat ze dat wel doen, en juist omdat ze dat niet doen, ga ik ook weer -dat is ook wel weer een beetje die drammerigheid die naar boven komt- maar daardoor kun je ook overbelast raken, ik wil dat ze wél die verantwoordelijkheid nemen, dus, maar dan ga ik het eigenlijk voor ze doen! En dat is ook niet de bedoeling!
Hoe kan ik dan weer mooi mijn eigen verantwoordelijkheid houden voor de dingen die ik aan kan en de verantwoordelijkheid die de ander heeft, ook bij de ander laten?
Dat is wanneer ik grenzen stel. Als ik zeg van: nou, dit is mijn pakkie ân en dat is van jou. Dat -en ik doe het ook letterlijk met mijn handen, ik duw dat eigenlijk al naar de ander terug- dit is van jou, dit is jouw verantwoordelijkheid. En als ik die grenzen duidelijk stel voor mezelf, dan kan ik weer heel mooi in die kernkwaliteit verantwoordelijkheid komen, waar ik me heel prettig bij voel. Wat ik aan kan. Want dat is natuurlijk wat we willen. Je wil de dingen ja, zo oppakken dat je er zelf goed mee om kunt gaan, dat je het goed kunt doseren, dat je het goed kan handelen, heel belangrijk dus om dan die kernkwaliteit verantwoordelijkheid te nemen.
Het leuke is, van 'Ménière in balans' is ook de ondertitel is: 'kom in actie. En in het model van het boek 'Ménière in balans', staat ook -met grote letters- verantwoordelijkheid. En dat vind ik wel zelf heel mooi gekozen, dat die verantwoordelijkheid daar ook echt in staat. Wil je dus de ziekte accepteren, wil jij leren omgaan met iets wat je zo dwars zit, waar je moeite mee hebt? Dan is het goed om in actie te komen en je verantwoordelijkheid te nemen. Zonder dus overbelast te raken. En dat is dan door heel duidelijk grenzen te stellen. Nou, dit gaat dus over je kwaliteit. Wat is jouw kwaliteit?
Een andere kwaliteit kan zijn: zorgvuldigheid. Als je heel zorgvuldig bent, dan ja, kun je zelfs pietluttig worden, want dan zijn de kleinste dingetjes al niet goed en ...ehm... dus ook daarbij heb je dan een taak. Wat kan jou helpen om toch zorgvuldig te zijn zonder pietluttig te worden? En dat is dan toch door... ja, misschien wel jezelf niet zo serieus te nemen. En dat is wel grappig: in het boek 'Ménière in balans' heb ik daar dus ook een stuk over geschreven: neem jezelf niet zo serieus. Want we zijn zo geneigd om het leven serieus te nemen. En mensen die de ziekte van Ménière hebben nemen dat dan ook heel erg serieus. En de ziekte zelf is er wel, je hebt daar ook... je kunt daar ook behoorlijk last van hebben, alleen, als je daar luchtiger mee omgaat, dan is de kans groot dat je dan ja, als je er luchtig mee om gaat dat zegt het vanzelf al: dan ga je er makkelijker mee om.
Als je het namelijk heel serieus gaat nemen en heel ernstig, dan is de kans groot dat je helemaal niet meer kunt genieten van dingen die goed gaan. Je ervaart het leven dan als iets zwaars! Een last die je draagt. Je ziet niet meer de leuke dingen, je voelt dat je al minder lacht, je laat je hoofd hangen zodat je niet meer goed om je heen kijkt en dan ga je ook dingen missen. Ja, dan geef je eigenlijk de schuld aan de ziekte, terwijl jij zelf verantwoordelijk kunt zijn om daar anders mee om te gaan. Geef dan toe, dat je niet alles in de hand kunt hebben. Dus de verantwoordelijkheid nemen van wat je kan, maar wat je niet in de hand hebt, geef dan ook toe: dat heb ik niet in de hand, dat kan ik niet regelen. En dat hoeft dan ook helemaal niet.
Geef toe dat het leven niet altijd geluk is. En net zo min als het leven altijd serieus moet zijn of juist heel luchtig, het is... het zit er een beetje tussenin. En als je nou toch een keer in zo'n bui blijft hangen, zeg dan eens tegen jezelf, en vooral, doe dat dan in de spiegel, ga voor de spiegel staan (ha) en zeg dan tegen jezelf: neem jezelf toch niet serieus! En kijk dan of er een lach doorbreekt? En als het niet lukt, ga je het nog een keer doen en dan kun je het zelfs op bepaalde manieren zeggen: dan kan je het heel boos zeggen: neem jezelf toch niet zo serieus! Haha! Ik merk zelf al, op het moment dat ik dat op een bozige manier wil zeggen dan begin ik zelf al te lachen. Of doe dat heel nonchalant: neem jezelf toch niet zo serieus.
Of heel trots: neem je zelf toch niet zo serieus! En het kan zijn dat een van die manieren, dus daar een beetje mee spelen, met jezelf aankijken in de spiegel en dat uitspreken. Dat er dan ineens toch een glimlach tevoorschijn komt. Dat je dan toch ineens hebt van: hè! eh!... je begint weer wat luchtiger te ademen, doe dat dan vooral!!
En wat je ook kan doen is dat je gewoon iets nieuws gaat doen. Iets heel anders gaat doen. Iets... een andere weg nemen. Iets anders gaan drinken wat je nooit eerder hebt gedronken. Iets nieuws uitproberen, dat je iets gaat kleuren terwijl je nog nooit gekleurd hebt. Dat je jezelf uitdaagt om je op andere gedachten te brengen, waardoor je jezelf dus ook wat minder serieus gaat nemen. Of kijk natuurlijk in de spiegel en zeg gewoon iets heel liefs tegen jezelf. Van ...ehm... goh wat ben jij stoer! En ontvang dat compliment dan voluit, want je zegt het tegen jezelf dus, je mag er helemaal zijn zoals je bent!! Heerlijk! Dat mag allemaal!
En dan nog één laatste tip: want die gebruik ik vaak ook als ik een coachgesprek heb en er zijn mensen in huis, dan hang ik een labeltje op en daar staat op: denk aan je 3 i's of gebruik je 3 i's, zo staat het erop. Nou zijn 2 i's, een i is dat een i. Dat komt van Steven Covey, uit het boek: 'De 7 eigenschappen van persoonlijk leiderschap', en dat betekent, de 2 i's: wees inventief en neem initiatief. En ik heb een 3e i bij aan toegevoegd: gebruik je intuïtie. Want heel veel dingen kun je ook doen door wat... waarvan jij voelt: dit is het beste om te doen. Dus: gebruik je intuïtie. Dan heb ik dus: gebruik je 3 i's. En ik weet nog toen mijn zoons in huis woonden en die zagen dan dat labeltje hangen, dan wilden ze naar mij toe van: mam wil je... En dan zagen dat hangen, dan konden ze dus niet binnenkomen en dan moesten ze wel zelf inventief worden. Dan moesten ze zelf bedenken: hoe ga ik dit oplossen en dan ook vervolgens: neem initiatief. Neem je verantwoordelijkheid en gebruik je intuïtie om te voelen; is dit nu de juiste oplossing? Is dat een goed idee?
Dit ging dus over kernkwaliteiten. En wat ik daar zelf mee heb gedaan en wat ik daar nog steeds mee doe en waar ik ook ja, ook nog dagelijks mee te maken heb, want hoe vaak kom ik zelf niet in zo'n vervorming van een kwaliteit? Dat ik mezelf weer terug mag halen en terug in die kwaliteit, door dus het juiste te doen! Door in actie te komen! Dus wat is jouw kwaliteit? Dank je wel voor het luisteren naar de podcast 'Evenwicht, je leven', seizoen 6, aflevering 17: Wat is jouw kwaliteit? Wil je het laten weten? Laat het me dan ook weten! Je kan dat via Facebook doen of via Messenger of als je mijn mailadres vindt. Als je het wil delen? Deel het dan met me!
Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer!