Tijdens de inspiratiedag van de NLPO heb ik van alles gehoord. Ik vertel niet over de onderwerpen die aan bod kwamen, ik vertel over het geluid en op welke manier er gesproken is met  en zonder versterking. 

Let ik er meer op door mijn gehoorverlies?

(eigen foto; van het podium tijdens de NLPO inspiratiedag)

Volledig transcript 

Dit is de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Deze podcast is van Paula Hijne en daar luister je nu ook naar. Dit is mijn stem.

Ik heb het boek 'Evenwicht, in uitvoering' geschreven, omdat mijn evenwicht niet meer goed werkte en ik heel graag wilde begrijpen wat er nou precies aan de hand was. Dat kon ik niet vinden in de literatuur en ook van de artsen kreeg ik niet de informatie die ik zocht. Dus ben ik het boek zelf gaan schrijven over ons fysieke evenwicht. Maar, voordat mijn evenwicht uitviel, had ik al last van gehoorverlies. En dat heb ik al m'n hele leven, het blijkt een genetisch defect te zijn en daar, ja, moet ik mee leren omgaan. En af en toe loop ik er dan toch nog tegenaan dat, ondanks mijn hoortoestellen, dat gehoorverlies toch wel parten speelt en ik ben waarschijnlijk ook wel een beetje kritisch op wat ik wel en niet hoor. Dit is seizoen 8, aflevering 14: Wat ik hoor of eigenlijk wat ik níet hoor.

Sinds 2016 maak ik het programma 'Hoor jij wat ik hoor?' bij de Lokale Omroep Zeewolde en waarschijnlijk heb je het wel eens eerder van me gehoord, want ik heb er al verschillende afleveringen over gemaakt. Dat doe ik één keer per maand en dan interview ik iemand voor twee uur lang. Dan interview ik, ik stel allerlei vragen over het onderwerp, over die persoon, over nou, wat diegene voor een passie heeft, wat ie belangrijk vindt, enzovoort. Maar omdat ik als vrijwilliger bij de Lokale Omroep werk, mag ik ook mee naar de inspiratiedagen die georganiseerd worden door de NLPO. De NLPO dat is de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen. Dat is een samenwerkings- en coördinatieorgaan voor de lokale omroepen in Nederland. En het leuke is, die NLPO die organiseert opleidingen en trainingen en, ja voor wel meer dan 10 duizend vrijwilligers die bij de lokale omroepen werken. Zo veel mensen zijn er in Nederland die zich bezighouden met lokale radio en tv. En 2x per jaar dan organiseren ze een inspiratie dag in Nederland. Een groot evenement met allerlei sprekers en workshopgevers en zo en ..ehm.. daar ben ik ook dit keer mee gegaan.

Op 22 maart dit jaar was weer deze inspiratiedag. En ik vind het altijd heel fascinerend om te horen en ook te zien hoe die presentatoren en die workshopgevers, hoe die zichzelf presenteren, want zij komen zelf uit dat vak. Zij komen zelf van de radio, ze zijn bekend van de televisie, het zijn bekende Nederlanders die dus bij een omroep werken. En dan zou je denken dat dat allemaal goed geregeld is. Dat ze het allemaal goed kunnen. Daar wil ik je in meenemen, kijken in hoeverre dat wel klopt.

Ook de locatie waar het gehouden wordt is altijd belangrijk, van hoe daar met name ook de akoestiek is. En in dat geval, nou waar we ook binnen kwamen in de ruimte waar we ontvangen werden, daar merkte je meteen al dat er heel veel geluid was, omdat er zo veel mensen waren. En mensen die elkaar dan even ontmoeten gaan allemaal met elkaar praten en dan merk je dat de akoestiek vaak vergeten wordt binnen zo'n omgeving, binnen zo'n locatie. Zelfs op evenementenlocaties -speciaal die ervoor gemaakt zijn om heel veel mensen te ontvangen- dat door die akoestiek het geluid van de stemmen allemaal nou ja, bijna nog versterkt wordt.

Dus het is ontzettend vermoeiend om in zo'n ruimte te zijn, waar zo veel mensen allemaal praten met elkaar. Dan is er nog niet eens muziek en gelukkig maar! Maar ik merk dat ik dat héél vermoeiend vind, om in zo'n ruimte te zijn met heel veel mensen. Ik kan ook zelf dan geen enkel gesprek volgen. Dat weet ik dan ook. Ik weet dan als ik met iemand écht wel iets belangrijks wil bespreken, dan moet ik naar een ander plekje, ergens langs de rand of zo waar net wat minder mensen zijn en dan zoek ik dat ook op. En anders neem ik niet deel aan zo'n gesprek.

Maar goed. Er is altijd een plenaire sessie, dan zitten alle mensen die aanwezig zijn, zitten in één grote zaal, met een podium. Wordt altijd mooi aangekleed en zo. En dan valt het mij altijd weer op dat niet iedereen met een microfoon overweg kan. En dat vind ik gek. In omroepland zou je toch denken dat al die mensen die daar werken, die zelf radio of tv maken, dat die dan toch eigenlijk geen enkel probleem moeten hebben met de microfoon. Dat ze weten hoe ze hem vast moeten houden, hoe je in een microfoon praat, dat je hem bij je mond moet houden en zo, dat je hem niet van je af moeten houden, dat je hem niet -omdat je iemand aankijkt- dat je de microfoon weghoudt van je gezicht, terwijl je wel aan het praten bent.

En ook bij het presenteren is het natuurlijk de kunst om rustig te praten! En als publiek, als je dan zit te luisteren naar zo iemand, dan vind je het ook fijn dat je eigenlijk toegesproken wordt, dat degene die praat -ook al heeft ie een microfoon in zijn hand- dat hij jou ziet in de zaal. En dan niet mij persoonlijk, maar in ieder geval dat ie wel naar de mensen kijkt. Daardoor moet ook het gezicht van de spreker, die moet in het licht staan, dus er moet goed licht zijn op het podium. Nou was het in dit geval, was het ook goed in het licht en als er dan oogcontact is, is het nog prettiger. Maar wat gebeurde er nou?

Ik ga geen namen noemen van ..ehm.. van mensen, van sprekers, want in dit geval doet het er helemaal niet toe wie het was. Het zijn allemaal bekenden uit omroepland, maar dat ga ik je hier dan niet vertellen, want het gaat meer over de ervaring die ik ermee had en wat het voor mij zo moeilijk maakte om goed te kunnen luisteren, om het gesprek goed te kunnen volgen. Er kwam een mevrouw op en die had 6, denk ik, misschien 5, misschien 7, weet ik niet, A4-blaadjes mee, helemaal vol geschreven. Dat kon ik zien, want ik zat op de eerste rij, dan kan je dat allemaal van wat dichterbij zien. En het vreemde was, zij ging het letterlijk oplezen! En als je iets letterlijk opleest van papier, dan lees je vaak veel te snel! En ten tweede, je kijkt dan steeds op je papier in plaats van dat je dus contact houdt met de mensen die in de zaal zitten, die naar jou aan het luisteren zijn. En ten derde, omdat het wordt voorgelezen, wordt het heel saai, wordt het monotoon. Het verhaal wat dan verteld wordt, is helemaal niet spontaan.

Ik heb liever dat iemand af en toe een foutje maakt of dat ie hapert en dat het dus wel spontaan verteld wordt, dan zo'n opgelezen epistel. En het duurde ook natuurlijk veel te lang, want wat ik al zei, 5, 6 A4-kantjes vol, nou dan ben je wel even een tijdje bezig. En omdat het zo veel is, heeft ze nog de neiging om nog sneller te praten, want ze had maar zoveel minuten. Het enige voordeel was dat ze met een microfoon sprak, dus voor mij was het iets makkelijker te volgen, want de microfoon, door die versterking kon ik het volgen en gelukkig was de microfoon goed afgesteld. En ik zat helemaal vooraan, zodoende kon ik haar gezicht goed zien en kon ik spraakafzien.

En toch sta ik dan weer verbaasd als je zo bekend bent in omroepland en vaak moet presenteren, dat je dus gaat oplezen! Ook al is jouw verhaal, nou vol van allerlei dingen die jij belangrijk vindt om te noemen, zorg dan dat het ..ehm.. een beetje steekwoorden zijn en dat je zelf al wel weet wat je bij dat steekwoord wil vertellen, dat je niet te veel uitweidt. Het kan best zijn dat ze het daarom gedaan heeft, want anders zou ze misschien veel te veel vertellen! Dat weet ik niet, ik heb het nu niet ontdekt, omdat ze alleen maar saai en monotoon aan het vertellen was. En ook nog af en toe zoekend naar 'waar was ik ook alweer in de tekst?', als ze dan af en toe even opkeek, dan moest ze weer terug naar dat blaadje en 'waar was ik ook alweer?' Goed.

Maar bij één van de workshops, was in een andere zaal, niet in die hele grote zaal, ze hadden daar verschillende ruimtes in dat gebouw waar dan de workshops gegeven werden. Bij één van die workshops werd in eerste instantie zonder microfoon gesproken. En dat was door verschillende mensen die achterin de zaal zaten, want er zaten best heel wat mensen, ik denk zo'n 50 mensen of zo, die konden dat niet goed volgen. Dus ja, er werd wel gevraagd van: kun je toch met een microfoon praten? En toen ging ze daar naartoe om de microfoon te pakken en toen was het helemaal niet zo eenvoudig om hem aan te zetten. Je zou denken, dat heb je allemaal van tevoren al gecheckt, geregeld, hij ligt eigenlijk klaar, maar ja, oké, gelukkig na een paar minuten werkte ie. En ik vond het een hele verademing. Want ook dan, die microfoon zorgt toch voor de juiste geluidsversterking die nodig is om het makkelijker te volgen.

En ook al zat ik helemaal vooraan, ik vond het toch fijner dat ik het geluid via de boxen hoorde, in plaats van dat ze dat met haar eigen stem deed, in een grote, hoge ruimte waar toch die stem een beetje wegviel. Dan is het veel makkelijker om te volgen. En wat ook in die locatie, in die ruimte, daar was een soort afzuiger was daar aan, met een soort laag bromgeluid, waarbij ik me al afvroeg van, ben ik nou de enige die dit hoort? En zonder microfoon hoorde je die lage bromtoon veel duidelijker en op het moment dat zij met de microfoon ging praten, werd die bromtoon een beetje overstemd en had ik daar dus geen last meer van. Dus het was juist wel heel fijn.

Bij een andere workshop zaten we in een wat kleiner zaaltje. Een kleine groep en toen kon het prima zonder microfoon. En daar was het juist heel goed te volgen, omdat qua akoestiek én het licht was daar veel beter. En wat dan opviel, die presentator die vertelde spontaan. Die had niet een blaadje voor z'n neus! Hij had wel een Power Point waar een paar punten op stonden, die die dan ja, als een soort richtlijn gebruikte. Maar hij sprak écht naar ons toe en hij sprak ook het publiek aan. Er was interactie, oogcontact. En dat is heel fijn. Het enige wat daar lastig aan was, is dat er af en toe een vraag kwam uit de zaal en dat de presentator direct daar eigenlijk al antwoord op ging geven, maar dan had ik de vraag niet gehoord. Dan moest ik me eigenlijk helemaal omkeren. En soms kon ik diegene ook niet verstaan, omdat het met een accent was of een of ander dialect of binnensmonds of zo ver weg dat er allemaal mensen voor zaten, dat ik niet kon spraakafzien. En dat maakt het wel weer lastig. En dan moest ik eigenlijk uit de context van zijn antwoord halen wat de vraag was geweest. Het is fijner als je zo'n vraag krijgt, dat die vraag even herhaald wordt, om dan ook meteen te weten: oh dan is dat het antwoord.

Ik ben naar nog een andere workshop weer geweest en die werd gegeven in een wat donkere ruimte, weer in een andere zaal. En er was een soort klein podium, maar er was helemaal geen goede verlichting. En dat is raar, want je zou denken, dat er standaard goed licht is als daar een podium is. En toen bleek ook nog, die workshopgever, een man, die ging ook nog eens steeds achterop het podium staan, dus nóg meer uit het licht, die stond écht in het donker, waardoor dat spraakafzien helemaal niet mogelijk was. Ook daar zat ik namelijk vooraan, dus ik kon hem eigenlijk wel zien, maar omdat het donker was, toch weer niet!

Hij sprak wel met een microfoon, maar bij hem was het nét weer andersom; hij had de microfoon veel te luid gezet waardoor er een hele echo bij zat. En die echo was écht onaangenaam. Dat bleek dat heel veel mensen dat vonden. Dus hij heeft hem elke keer wat zachter gezet, maar die echo die bleef en heel gek, want als hij af en toe weer terugliep naar waarschijnlijk naar z'n spreekblaadje of zo -zo'n blaadje wat hij daar neer had gelegd- liep hij weer naar zo'n tafeltje toe, waar ook dus bij die microfoon de knopjes waren en dan zette ie hem toch weer wat harder of zo. Net alsof hij zelf niet in de gaten had dat het elke keer met een echo was. En ik dacht, nou dat is een heel interessant onderwerp, daarom heb ik die workshop gekozen en het onderwerp is heel interessant, alleen ja, het werd dus niet goed gepresenteerd. Qua licht niet, qua geluid niet, hijzelf stond steeds in het donker ..ehm... het kwam er niet uit naar wat ik verwacht had dat het zou zijn.

Hij had ook een paar kleine filmpjes tijdens die workshop. Nou dat is natuurlijk wel weer leuk, het is een leuke afwisseling in het verhaal wat iemand vertelt, maar die filmpjes waren weer zonder ondertiteling. Dus ja, daar was ik wel wat ontevreden over, vond ik wel jammer.

Ja (ha) je merkt wel: ik heb heel wat aan te merken op al die dingen die ik daar dan hoor, met name hoor, maar ook zie. Ik ben dan ook heel kritisch, want dat hele horen is voor mij niet zo vanzelfsprekend. Ja, dat is misschien voor al die andere mensen daar wel. Die horen meer, kunnen beter spraakverstaan, hoeven niet per se spraak af te zien, ik weet het niet. Die hebben dat niet nodig. Ze zitten niet voor niets bij de radio en de tv, dus ik weet niet hoeveel mensen daar slechthorend zijn.

En ik vroeg me ook wel af toen ik daar zat en het, ik kon het niet helemaal goed volgen, had ik dan toch een schrijftolk mee moeten nemen? Dat vind ik wel lastig, want juist omdat het natuurlijk allemaal radio en tv is en allemaal auditieve info is. En al die mensen hebben daar te maken met die auditieve input die zij krijgen. Kan ik dan wel een schrijftolk mee nemen?

Ja, ik verwacht dat er toch wel veel meer mensen zijn die ook slechthorend zijn, die wel bij de radio werken, maar ik ben daar nog niet helemaal over uit. Ik durf dus nog niet een schrijftolk in te zetten bij een inspiratiedag, bij zo'n evenement waar héél veel mensen op af komen.

Ik heb het wel gedaan bij een kleine workshop, daar heb ik dan wel een schrijftolk mee genomen. Een kleine workshop door de NLPO georganiseerd. En dat vond ik wel heel fijn dat er iemand mee was die voor mij ging typen, zodat ik niet alles op gehoor hoefde te volgen.

Nou, dat is natuurlijk toch, ik heb te maken met mijn eigen gehoorverlies en mijn hoorapparaten die helpen me enorm, maar dan moeten wel de omstandigheden ook kloppen.

De akoestiek moet goed zijn.

Er moet goed licht zijn, goed licht op de spreker.

Er moet een goede geluidsversterking zijn, helemaal als het een grotere groep mensen is en een grotere zaal, dan is een microfoon toch wel heel erg handig en dan een microfoon die heel goed werkt!

Het heeft ook te maken met de afstand tot de spreker, waar zit ik ten opzichte van de spreker, kan ik spraakafzien? Als ik dichtbij zit, kan dat als er niemand voor mij zit. Of dat ik goed tussen de mensen door kan kijken, moet ik ook niet te ver van de spreker af zitten.

En er moet ook geen achtergrondgeluid zijn, dat achtergrondgeluid kan ook nog wel heel storend zijn dan.

En wat nodig is (ha) dat als je zit te luisteren, dat je dan ook stil bent als de spreker aan het woord is en niet samen een heel gesprek gaat voeren. Dat gebeurde namelijk naast me. Er waren twee mensen die met elkaar steeds aan het praten waren, terwijl die spreker op het podium gewoon stond te vertellen. Ik durfde er helemaal niets van te zeggen. Ik begrijp eigenlijk niet waarom ik er helemaal niets van zei. Ik kon me namelijk niet concentreren op die spreker, want ik werd helemaal afgeleid doordat er naast me gesproken werd. Maar die waren zo zacht met elkaar aan het praten dat ik ook dat gesprek niet kon volgen. Heel hinderlijk dus, dus ja, ik kon beide niet volgen dus. Ik zat op dat moment even voor, ja voor spek en bonen.

Ik heb je even meegenomen in wat ik heb meegemaakt op het gebied van horen. Het gaat dan over de lokale omroepen en dan heb je te maken met het auditieve medium: radio, tv. Gelukkig bij tv kan er ook wel vaak de ondertiteling bij. Maar bij radio écht niet! Dan ben je afhankelijk van alleen maar de auditieve input. En dan heb ik je even meegenomen ja, naar die inspiratiedag waar het allemaal ging over presenteren, over interviewtechnieken, over hoe je een beeldverhaal maakt, überhaupt hoe je een verhaal maakt. En dat is dus heel inspirerend al die thema's die ik heb gevolgd, maar daar is het wel belangrijk bij dat dus ook alles rondom dat geluid goed geregeld is, zodat ik het ook goed kan volgen.

Dit was seizoen 8, aflevering 14: Wat ik niet hoor of ja, wat ik wél hoor.

Dank je wel voor het luisteren naar de podcast 'Evenwicht, je leven'. Je hebt geluisterd naar Paula Hijne en tot de volgende keer!