Wat is nietsdoen precies?

(eigen foto, in de tuin aan het werk, of aan het nietsdoen?)

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord...De vorige aflevering heb ik het gehad over het fysieke evenwicht en nu even over totaal iets anders! Dit is seizoen 6, aflevering 14: Niets doen.

Ik hou er namelijk van om als ik iets gelezen heb en dat triggert mij, dan ga ik daarover nadenken, dan ga ik daarover filosoferen. ...ehm... mijmeren. Dat heb ik ook met dit stukje dat ik eerst ga voorlezen... dat heb ik gelezen en toen dacht ik: dat ga ik opschrijven en naar aanleiding van dat opschrijven, nou is er een hele tekst achteraan gekomen van wat ik daar dan van vind. Goed. De tekst komt uit het boek: 'Stil de tijd' van Joke Hermsen.

“Verveling is een van die steeds zeldzamer wordende ervaringen waarbij we nog doelloos bij ons zelf en anderen niet-ingevulde en niet-meetbare tijd kunnen verwijlen en zonder enig houvast, hoe angstaanjagend dit ook moge zijn, tot nieuwe inzichten kunnen komen.”

Nou misschien dat je hem nog een keer moet luisteren, (ha) nog een keer moet horen. Het is een hele lange zin. Maar die gaat over verveling en niets doen. En daar zit voor mij wel een verschil tussen. Vervelen is voor mij een woord met negatieve lading. Het impliceert iets dat je niet weet wat te doen, terwijl je vindt dat je wél iets zou moeten doen. Niets doen, dat is een neutraal woord. En dat geeft ook precies aan wat de staat van ‘zijn’ is, namelijk: niet iets doen. In niets doen, zit voor mij geen lading die aangeeft dat je wel iets zou moeten doen. Maar ja, dan, het grappige vind ik weer; wanneer doe je niets? Wat is doen precies?

Al die werkwoorden: zitten, liggen, slapen, kijken, luisteren, dat zijn allemaal doe-woorden. Je doet altijd iets. Zelfs als je slaapt, want dan ben je aan het slapen. En tijdens het slapen ben je aan het ademhalen, je ligt, je gaat dromen, je hart klopt, de spijsvertering werkt, de spieren zijn ontspannen, je bent dus -zelfs als je slaapt- iets aan het doen. Of bijvoorbeeld in de zon zitten. Als je lekker in de zon gaat zitten, dan ben je aan het zitten. Je voelt de zon. En ook weer alles wat er in het lichaam gebeurt. Je bent aan het genieten. Dagdromen. Je bent aan het luisteren naar de omgevingsgeluiden. Naar de vogels, het verkeer, mensen in de buurt die aan het praten zijn. Ook als je gewoon in de zon zit, ben je dus iets aan het doen!

Niets doen is gewoon onmogelijk toch? Zolang je ademhaalt, ben je namelijk altijd iets aan het doen. Ja, dan is voor mij ‘doen’ niet speciaal voorbehouden aan werken, koken, rijden, lezen, vergaderen, stofzuigen, schrijven, verkopen. Ik denk zelfs dat tv kijken ook iets is wat je doet. En ook al is het heel passief, je kijkt, je laat je meenemen in het verhaal, je zit dan. Dat is ook iets doen. Je neemt informatie op. Ook dan doe je wat.

Maar dan ook, in die tekst hebben ze het over ‘tot nieuwe inzichten komen’, en dat dat gebeurt eigenlijk op die momenten dat je aan het niets doen bent. Nou, dat ken ik wel, dat als ik onder de douche sta of tijdens het wandelen of net in bed lig, dan heb ik die nieuwe ideeën wel. Dus dat klopt zeker wel. Maar als ik onder de douche sta, dan ben ik ook niet leeg of me aan het vervelen, want douchen is juist een actief gebeuren. Je staat, je voelt de warmte van het water, je bent je aan het wassen. En wandelen is voor mij altijd juist heel actief. Ik moet met hele actieve aandacht lopen om recht te lopen en niet te struikelen.

En juist als ik dan heel erg in gedachten ben, dan kan ik juist wel struikelen, want dan let ik niet helemaal goed op. Dus wandelen is voor mij niet echt het goeie ...ehm... goeie moment om op nieuwe ideeën te komen, alleen ja, het gebeurt af en toe dan wel.

En wat ik niet begrijp in die tekst is dat niets doen ‘angstaanjagend’ zou kunnen zijn. Het kan helemaal niet angstaanjagend zijn, want niets doen bestaat toch niet?

Nou ja, ik las dus deze zin, die zin over die verveling, dat las ik in het boek. We waren toen net teruggekomen van een lunch en ik zat heel vermoeid op de bank. Zo van: pffff even uitrusten hoor, en toen heb ik dat boek tevoorschijn gepakt van 'Stil de tijd' om even gewoon iets te kunnen lezen. Daar was ik al in begonnen, dus ik kon erin verder. Eigenlijk is dat stil zitten dan op die bank ook een perfecte gelegenheid om even niets te doen. Ja en dat kan ik dus niet zo goed, want ik wil altijd iets om handen hebben. Ik ben altijd ergens mee bezig: lezen, puzzeltje, tv kijken, gewoon zitten en kijken om me heen naar al die mensen die ook langslopen, vooral dus op een terrasje zitten. Maar terwijl ik op die bank zat en dus dat boek pakte 'Stil de tijd' en dit stukje las over verveling, toen voelde ik direct de drang om het dus op te gaan schrijven, om die regel over de verveling op te schrijven en wat ik nu allemaal aan jou vertel, heb ik dus opgeschreven. Wat is dan... wat is dan écht vervelen? En wat is niets doen?

En zoals ik al zei: ik vind het totaal verschillende woorden door die andere lading. Dan is schrijven, dat creatief schrijven wat ik doe, is dat dan ook een vorm van niets doen? Want ik doe dit namelijk voor niemand. Ik doe het alleen voor mezelf, ja behalve dan dat ik het nu ook met jou deel. Maar ik doe heel veel dingen alleen voor mezelf. Want ik krijg helemaal geen opdrachten van andere mensen, ik ben zelfstandig ondernemer, dus er is geen baas of leidinggevende die tegen mij zegt dat ik iets moet doen. Ehm... ik krijg ook dat soort opdrachten niet van Roel, ja hoogstens een vraag of een verzoek of ik iets wil doen en dan kan ik elke keer zelf bepalen of ik dan wil antwoorden of dat ik op het verzoek inga. En dat is natuurlijk ook met elke vraag voor een opdracht, kan ik zelf bepalen wil ik dat wel of niet?

En dan is het altijd in relatie tot mezelf. Wil ik dit heel graag doen? Is het belangrijk? Is het nodig? En als ik het niet doe, is dat omdat ik iets anders aan het doen ben. En dat anders aan het doen zijn, zou natuurlijk ook uitrusten kunnen zijn, maar dan, uitrusten is dus ook iets doen.

En zelfs vervelen is dus ook een werkwoord hè? Vervelen, ik verveel me, ik verveelde me. Je kunt het zelfs vervoegen. Het is dus iets wat je doet, namelijk vervelen! En ook al is het helemaal niet zichtbaar voor de ander en ook al doe je dan niets nuttigs voor jezelf of voor de ander. Vervelen kun je toch gewoon doen?! Ik kom dus tot de conclusie: niets doen is onmogelijk! Je doet altijd iets!! Gewoon, omdat je leeft! Dat is leven. 

Dit ...ehm... was (ha) seizoen 6, aflevering 14, over niets doen.Een beetje mijn filosofisch gemijmer over dat hele woord: niets doen! Dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer!