Naar aanleiding van de vorige aflevering 'De sprong naar het einde', reflecteer ik op 'praten over de dood'. Wat heeft het gesprek met mij gedaan? Het komt ook dichtbij mijn rouwproces na het overlijden van mijn moeder. Nu er eindelijk rust komt, komt het verdriet naar boven. Psychisch uit evenwicht, ik kom er niet onderuit.
Volledig transcript:
Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven', de podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord...
En dit is seizoen 4, aflevering 13: Er iets gaande.
Er is iets gaande, er is iets aan de gang. In beweging. En ik had een heel ander onderwerp in gedachte om deze podcast te maken alleen, ja, ik kan er niet omheen! Het houdt me nog te veel bezig, de vorige aflevering die ik heb gemaakt met de titel: 'De sprong naar het einde'. Het gesprek dat ik heb gehad met Reina Janssen. Praten over de dood. Want dat praten over de dood gebeurt niet zo vaak; dat is taboe, het is eng!
Veel mensen vinden dat enorm spannend, ook omdat het best onbekend is, wat zeg je dan. Hoe gaat dat dan? Voor veel mensen is het ver van hun bed. En er zijn mensen ook die hebben zo van: als ik er níet over praat, dan is het er niet. Nou, die aflevering is online gekomen en we krijgen daar vele reacties op, zowel Reina als ik. En naar Reina ook, hoe bijzonder het is dat ze die keus maakt. Hoe moedig dat is en dat het ook zeker stof tot nadenken geeft. En vooral ook om het thema bespreekbaar te maken. En aan mij zijn ook de complimenten dat ik dit mogelijk heb gemaakt, dat ik het aan ben gegaan. Voornamelijk ook van: wat moedig dat je dit onderwerp bespreekbaar maakt.
Ja, het is eigenlijk vanzelf gegaan. Het is ...ehm... nadat ik Reina gesproken had... Omdat ze me had uitgenodigd om nog met haar te praten, want ze is er nog, merkte ik al dat haar verhaal zo bijzonder is en dat dat nóg meer gedeeld mag worden. En helemaal als ze het zelf vertelt, dus als haar stem bewaard blijft. En wat we nog terugkrijgen in die reacties is ook wel de synergie tussen ons tweetjes. En ja, dat klopt ook wel, zo voelde het ook. Ze kon het goed verwoorden, ze kon het aan mij vertellen en ik kon er ook heel goed in meegaan. Dat vind ik het mooie ook als ik een goed interview hou, merk ik ook, dat als ik volledig aanwezig ben en de juiste vragen stel, dan ja, dan lijkt het wel alsof het vanzelf gaat.
En deze titel, nu, voor deze aflevering: er is iets gaande. Ja, gaande? Die aflevering die wordt gedeeld. Er wordt over gesproken in ieder geval. En het verhaal van Reina geeft dus écht aanleiding voor veel mensen om er toch over te gaan praten. Want er wordt wel vaak gesproken over rouwen en het rouwproces en dat is natuurlijk ná de dood! Je kunt ook rouwen om dingen die zo veranderen, dat je daar heel veel moeite mee hebt. Mensen die een beperking krijgen, mensen die gaan scheiden, met een bepaalde ziekte en daardoor hun werk niet meer kunnen doen. Dat is ook levend verlies, noemen ze dat dan. Dat is ook een vorm van rouwen. Maar met Reina heb ik het natuurlijk specifiek gehad over dat stervensproces vóóraf. En nog niet zo zeer over het rouwproces erná! Over dat stervensproces wordt namelijk nog heel weinig gesproken. Wat weten we daar nou van, dat stervensproces? Reina vertelde al, zij heeft zich daarover ingelezen, zij wilde weten en begrijpen wat staat mij te wachten? En omdat ze erover gelezen heeft, is het duidelijk: er wordt nu wel over geschreven, er komen boeken op de markt, want één ding is zeker: we krijgen er allemaal mee te maken.
En dat stervensproces voor de één is het heel kort, voor de ander is het er nauwelijks, voor mensen die acuut met een ongeval ...ehm... overlijden. Als dat plotseling dus gebeurt. Dan is dat proces er niet. Op het moment dat het proces er wel is, dan kun je daar dus iets mee, je kunt dat zelf, ja min of meer in de hand houden. Je kunt het begrijpen wat er nou precies allemaal gebeurt. Maar afijn, ik heb die aflevering gemaakt dus met Reina en ik kan er met een goed gevoel op terug kijken.
En dan overvalt mij ineens verdriet! Er komen tranen. En ik besef ineens dat ik zélf nog volop in mijn rouwproces zit. Dat is dus wat er na de dood gebeurt. Op 20 april 2023 is mijn moeder overleden. En als executeur heb ik zo veel geregeld. Ik stond steeds in de 'aan'-stand, allerlei dingen moesten er geregeld worden (ik heb het er al eerder over gehad) en nu pas, in september, dat is 6 maanden na haar dood, komt de rust over mij én komt het verdriet naar boven. En in die 6 maanden, vanaf dus april tot en met nu, zijn er nog meer mensen overleden en de kat is overleden (heb ik ook over gesproken). Ik word de laatste tijd dus best veel geconfronteerd met de dood. En ook met mensen dus die ongeneeslijk ziek zijn, waarvan Reina er één van is. Dus ja, voor die mensen is de dood dichterbij dan ze zouden willen.
En dan besef ik me ook dat het een goed idee is om 'ns stil te staan bij m'n eigen dood. Dat ik zelf iets over ga vastleggen. Wat ik zou willen en hoe ik dat zou willen. Nu al. En niet pas als ik er vlak voor sta. Ik vermoed dat dat best een hele hoop rust zou kunnen geven, als ik dat heb genoteerd en ik heb het besproken met mijn man en kinderen zodat zij dat ook weten. En ook dat mijn man daar zelf ook over na kan denken en dat hij het weer deelt met mij. En als ie dat nog niet wil delen, dat hij het wel ergens kan noteren, zodat ik dat, als het zo ver is, dat kan oppakken en kan lezen en dus dan de juiste beslissingen kan nemen.
Er is dus iets gaande, bij mij, in ieder geval. En bij jou? Wat brengt dit allemaal bij jou teweeg? Neem eens de tijd om daar eens rustig over na te denken. Dat stervensproces ja, we krijgen d'r allemaal mee te maken. Dus hoe mooi zou het zijn als jij jouw woorden daaraan kunt geven en kunt aangeven wat jij het liefste zou willen op het moment dat het zo ver is.
Er is iets gaande.
Dit was seizoen 4, aflevering 13 van de podcast 'Evenwicht, je leven'. Een korte aflevering dit keer. Dank je wel voor het luisteren.