Evenwicht, je leven - S07 / E11

11 Met de bus

Het is een hele reis geweest. Ik vertel over de route die ik heb afgelegd naar de benoeming als lid van het ROCOVF. Het heeft alles met 'de bus' te maken. Zo zie je hoe je via via op een bepaalde weg komt die je van tevoren nooit zelf had bedacht.

(tekening bus; is foto van Pixabay)

Volledig transcript 

Welkom bij de podcast 'Evenwicht, je leven'. De podcast over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. En je luistert naar Paula Hijne. Ik vertel graag over ons evenwicht in de breedste zin van het woord. Dit is seizoen 7, aflevering 11: Met de bus.

Het is een hele reis geweest. En ik begin bij het begin en je hoort vanzelf wel waar ik naartoe ga. Het begin begon bij een coach-opleiding die ik ging doen, een patiënt-coach-opleiding in Zwolle in 2013. Ik wilde wel patiënt-coach worden en ik ben dat gaan doen in Zwolle waar ik elke trainingsdag met de bus en trein naartoe ging.

Tijdens die training heb ik Paula Boek leren kennen. En Paula Boek is de vrouw van Jan Troost. Jan Troost is een hele bekende man als het gaat over de belangenbehartiging van mensen met een handicap. Jan Troost was zelf gehandicapt en maakte zich echt hard om allerlei dingen voor elkaar te krijgen in Nederland, als het gaat over de inclusieve maatschappij. Hij organiseerde in 2017 een congres: Gelijk is gelijk. Dat was in Utrecht. En ik werd uitgenodigd door Paula Boek, die ik van de opleiding kende, om naar dit congres toe te komen. Zij was heel trots dat haar man dat had georganiseerd en zij heeft verschillende mensen uitgenodigd van: wil je daar naartoe komen?

En ik ben er naartoe gegaan. Met de bus en de trein. Tijdens dat congres heb ik een heleboel mensen gezien met allerlei verschillende handicaps, zowel zichtbaar als onzichtbaar. Ik heb met heel veel mensen gesproken daar. Het mooie is dat ze ook voor alle mensen die slechthorend waren, daar schrijftolken en gebarentolken bij gevraagd hebben om te helpen, zodat iedereen mee kon doen. Want gelijk is gelijk. Tijdens dat congres werd er een oproep gedaan voor VN-ambassadeurs. Voor het VN Verdrag Handicap, want toegankelijkheid in alles dat is een mensenrecht, geven ze aan. Dat hoort bij dat VN Verdrag Handicap, we willen dat iedereen mee kan doen.

Toen is er ook verteld over de Lokale Inclusie Agenda. De Lokale Inclusie Agenda gaat ook over die inclusieve maatschappij, maar dan binnen het lokale gebeuren, binnen de plaats waar jij woont. Daar is al een verdrag voor ondertekend in 2016 en elke gemeente is verplicht om een Lokale Inclusie Agenda op te zetten en ook uit te voeren. En in ons dorp, ja, daar hebben ze er al wel een paar dingen voor gedaan, maar nou, nog niet zo heel veel.

Omdat ik VN-ambassadeur ben geworden voor dat Verdrag Handicap, sta ik ook geregistreerd en ik wilde dat ook graag om dan juist die Lokale Inclusie Agenda in Zeewolde op de kaart te zetten. Nu is het zo dat... er zijn zo'n 194 gemeenten in Nederland, die hebben al zo'n LIA -de afkorting van Lokale Inclusie Agenda- maar dat betekent dat er 140 plaatsen zijn die dat nog niet hebben. En we zijn nu 8 jaar later, want in 2016 is er al voor getekend dat dat allemaal op gang zou komen, dat het opgezet zou worden en nu 8 jaar later zijn er nog 140 gemeenten in Nederland die dat nog niet hebben! Ze hebben ook het besef van die urgentie nog niet. Of ze hebben nog niet de juiste mensen gevonden die dat willen gaan doen. Hier in Zeewolde heb ik dus al een paar keer een bijeenkomst gehad. Ik heb verschillende gesprekken gehad en daarna is het weer stil komen te vallen en (zucht) ik ben eigenlijk nog steeds aan het wachten. En af en toe stuur ik dan berichtjes over hoe het er nu voor staat, onder andere ook van dat ik wist nu hoeveel gemeenten wel en hoeveel gemeenten niet zo'n LIA hebben, dat heb ik doorgestuurd naar iemand die bij de gemeente dus werkt en vervolgens hoor ik daar helemaal niets van. Ik weet wel dat het heel belangrijk is, maar ik kan op die manier niet mijn steentje bij dragen als VN-ambassadeur, voor dat verdrag Handicap, en dat wil ik wel graag.

En toen kwam er iets anders op mijn pad, want toen werd ik benaderd door de provincie Flevoland voor deelname aan het ROCOVF. En het ROCOVF, dat is een afkorting en het staat voor Regionaal Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer Flevoland. ROCOVF.

Er zijn verschillende ROCOV's in Nederland, want elke regio heeft zijn eigen ROCOV. En ik ben voorgedragen als vertegenwoordiger van de doelgroep: slechthorenden en doven. Wat daar nog bij komt is dat ik ook de vertegenwoordiger ben van degene die evenwichtsuitval heeft. Alleen dat hebben ze hier niet in de benoeming aangegeven, want je wordt daar echt speciaal voor benoemd. Door de Gedeputeerde Staten van Flevoland ben ik daarvoor benoemd om dus zitting te nemen in dat ROCOVF. Best bijzonder.

En toen ik daar de allereerste keer naartoe ging, ben ik dus met de bus naar Lelystad gegaan, want het is in het provinciehuis in Lelystad. En als ik dan met de bus ga, dan moet ik eerst van Zeewolde naar Harderhaven, dat is vlakbij Harderwijk. Dan moet ik overstappen, dan moet ik eerst een stukje lopen en daar overstappen op de bus naar Lelystad. Wat je normaal met de auto ongeveer in een half uur zou doen, ben ik zéker een uur onderweg. Waaronder ook de wachttijd en zo bij de bushalte. En dan moet ik ook nog daar lopen naar het provinciehuis. Nou is het vanaf het station Lelystad naar het provinciehuis, dat is maar een klein stukje, dus dat is niet zo ver lopen, maar het hoort wel bij de reistijd natuurlijk.

Oké, dat ROCOVF. Waar staat dat voor? Dat staat dus voor consumentenbelangen openbaar vervoer Flevoland, maar het gaat met name over de bus. Over al het busvervoer binnen Flevoland. En in zo'n ROCOV zijn vertegenwoordigers uit verschillende sectoren, het kan zijn een reizigersorganisatie, dat kan een scholier zijn, jongeren, studenten, ouderen en mensen met een functiebeperking. En dat zijn natuurlijk zowel de zichtbare functiebeperkingen als de onzichtbare. Alleen, ik ben nu de enige binnen de ROCOV Flevoland met een functiebeperking en die is nog niet eens zichtbaar, dus ik moet het ook even uitleggen daar aan hen, wat het betekent dat ik gehoorverlies heb en wat ik nodig heb om dat dus te kunnen volgen als ik daar met een groep mensen ben. Ja, en wat doet de ROCOVF dan?

Het gaat dan wel over de bussen, maar ja, wat dan met die bussen? Het gaat over beleidsstukken. Het is eigenlijk een soort adviescommissie voor dus het openbaar vervoer en we krijgen dan beleidsstukken aangeleverd en dat kunnen we allemaal inlezen. Daar gaan we dan ja, mee aan de gang, daar gaan we over discussiëren, daar worden vragen over gesteld en er wordt advies over gegeven. En dat wordt dan weer teruggegeven aan ...ehm... het openbaar vervoer, aan degene die daar dan op dat moment mee bezig is. En soms krijgen we daar ook een terugkoppeling van. Ik denk eigenlijk dat dat altijd wel de bedoeling is, ik ben er nog maar kort bij ,dus ik moet nog een heleboel gaan mee maken. Maar dan draag ik mijn steentje bij om dat busvervoer binnen Flevoland om dat goed voor elkaar te krijgen. Het gaat bijvoorbeeld over de... openbaar vervoer, over de infrastructuur van de haltes, de stations, over de transferpunten, de toegankelijkheid van die haltes en stations, de reisinformatie die wordt gegeven. Maar het kan ook gaan over de kwaliteitsmonitoring van de uitvoering ervan. Zoals de punctualiteit en de dienstverlening. Het kan gaan ook over de dienstregelingen zélf, over de tarieven. Het gaat ook over het materieel, dus de bussen zelf en de toegankelijkheid van de bussen en ook de sociale veiligheid, voel je je veilig in de bus?

En dan is er ook nog een soort beheerstaak die het ROCOVF heeft, handhaving en toezicht, sociale veiligheid en daar gaat het ook over de veiligheid op stations en bij de bushaltes. Dus het is best heel breed waar je over mee denkt. En ik denk dan mee als diegene met een gehoorbeperking en ook dan de evenwichtsuitval.

Dus waar lopen wij dan als slechthorenden tegenaan en wat is, wat ik dan dus ...ehm... kan aangeven binnen het ROCOVF om iets mee te doen? Nou, dat is bijvoorbeeld ook die actuele informatie, die wil je dat het beschikbaar is. Dat je bij de bushalte al weet: komt de bus wel of niet? En komt de bus wel op tijd? Ik weet, als ik naar Utrecht ga, dan zijn er allemaal van die mooie borden met ...ehm... ja, lichtgevend, dat je precies kan zien welke bus er gaat komen en over hoeveel minuten en zo. Dus ik weet precies wanneer de bus -mijn bus- eraan komt. Maar dat heb ik hier in Zeewolde helemaal niet. Dat is gewoon een bushalte waar voor de rest helemaal niets bij aangegeven staat, dus dat moet ik altijd zelf op een app zoeken. Maar het is heel fijn als je eigenlijk bij de bushalte en je ziet het. Trouwens, in Nijkerk is het tegenwoordig ook al zo, als ik daar de bus instap, dan zie ik daar ook die informatie en dan weet ik ook, oh ja, de bus komt over 5 minuten eraan. Dan weet je ook dat ie komt.

Maar wat ook belangrijk is, is als je binnen komt en de chauffeur vraagt iets aan je, of die geeft antwoord op een vraag die ik stel en als ik het dan niet kan verstaan, wat gebeurt er dan? Wat is daar dan voor mogelijk? Ik wil juist hem kunnen verstaan of haar, er zijn ook heel veel vrouwelijke buschauffeurs. En helemaal als er een calamiteit is, dan zit je in de bus en dan is er iets aan de hand en je begrijpt eigenlijk niet wat, je kan het niet verstaan, het wordt omgeroepen, maar het is dus niet te verstaan. Wat doe ik dan? En wat kan de chauffeur voor mij betekenen? Dat is iets waar je, ja, wat ik zelf kan aangeven; wat gebeurt er in de opleiding bij de chauffeurs over het feit dat er mensen binnenkomen die slechthorend zijn of zelfs doof zijn en die toch alles mee willen krijgen? Wat doe je dan? Zijn er dan bepaalde basisgebaren? Is er een spraak-naar-tekst-app die ze dan kunnen inzetten? Hoe weten zij dat ik slechthorend ben en dat ik die informatie nodig heb? Al dat soort dingen kan ik aangeven en dan kan ik ook navragen hoe... gebeurt daar iets mee?

En verder ook, als slechthorende met evenwichtsverlies, als dat ook tegelijk is, dan is het heel fijn dat als ik de bus instap, dat de bus wacht, of de buschauffeur, wacht met rijden totdat ik zit, want als ik nog loop in de bus en helemaal als ik dan iets bij me heb, een koffer of een tas, dan wordt het al heel moeilijk en kan ik eigenlijk zo vallen.

En ook wat doe ik in de bus als er geen zitplaats meer is? Als ik dan moet staan? ...ehm... mag ik gebruik maken van de plek waar staat, zo'n bordje van 'dit is voor de gehandicapten'. Daar staat een plaatje met een mannetje erop met een stok en het is eigenlijk voor iemand die gehandicapt is, mag ik dan vragen -als daar iemand anders zit, waarvan ik denk dat ie zelf niet gehandicapt is- mag ik dan vragen of ik op die plek mag zitten? Als ik mijn wandelstok mee heb, dan is het wel zichtbaar, maar als ik die niet bij me heb, mag dat dan wel? Want dat evenwichtsverlies zorgt natuurlijk ook voor heel veel energieverlies en dan is het heel fijn als ik dan kan zitten in een bus, in plaats van dat ik moet staan in een bus die heen en weer gaat, die de hoeken omgaat, die slingert, dat is best lastig.

En dan in de bus zelf, dat scherm wat in de bus hangt, waar dan precies op staat naar welke haltes de bus komt en ook welke halte er dan aan komt. En vooral als je onbekend bent in de omgeving en je niet precies weet bij welke bushalte je moet uitstappen, je weet wel de naam van de bushalte maar je weet niet waar dat is, dan is dat best heel lastig als je dan ook het omroepen niet verstaat, of de bushalte wordt zelfs helemaal niet genoemd, hoe weet ik dan waar ik kan uitstappen als het scherm niet werkt? Dus het belang van dat dat scherm zichtbaar is en dat ie het doet is zó superbelangrijk. Dat is zo helpend voor mij. Dat wordt wel lastiger als ik andersom zit, met mijn rug ernaartoe, dan moet ik elke keer omkeren. Het zou mooier zijn als dat scherm ook op een andere plek zichtbaar is. Dat het niet uitmaakt hoe ik zit. Of als je helemaal achter in zit, dan is het best, wat voorin is, best een eind weg. En als er dan mensen voor je zitten zo, dan wordt het ook best moeilijk om dan te lezen van, nou, welke halte is er nu aan de beurt. Ik probeer dan ook altijd voorin de bus te gaan zitten op die gehandicapten-plek zodat ik goed zicht heb naar voren toe en naar dat scherm.

Wat ook belangrijk is, en dan praat ik ook over dat evenwichtsverlies, wat je dan hebt, als de stoep van de bushalte, als die op een andere hoogte is dan de bus. Dus als het een hele hoge instap is, dan wordt het al veel moeilijker, want je hebt niet heel veel om aan vast te houden. In de trein heb je overal wel goeie handvaten en zo, maar dat is in de bus al veel minder. En ook ...ehm... de stoep zelf bij de halte, als daar allemaal ongelijke tegels liggen, dan zou je daar ook over kunnen struikelen. Met name ook mensen die slechtziend zijn zullen daar ook last van hebben, dus het is zó belangrijk dat bij een bushalte dat gewoon allemaal recht is. En ik nou ja, ik stond hier zelf ook al bij de bushalte hier vlakbij huis en dan is er een ...ehm... zo'n putdeksel en dan zie je dat het verschil van de putdeksel naar de stoep toe, daar zit wel 3 cm verschil tussen. Nou als je daar nét op het randje gaat staan, nou, dan kan je toch weer behoorlijk vallen of struikelen, dus hoe belangrijk is het dat dat gewoon gelijk is!

Wat bij evenwichtsuitval ook belangrijk is, en bij alle mensen dus die instabiel zijn, die duizelig zijn, die eventueel met een rollator lopen, is dan ook de loopafstand van je huis naar de bushalte. Als je, in dit geval, ik loop twee minuten naar de bushalte, hier vlakbij en dat is voor mij heel goed te doen, dus als ik een beetje een wiebeldag heb, kan ik best met de bus, want die twee minuten kan ik wel overbruggen. Maar als deze bushalte er niet meer zou zijn, dan moet ik naar een bushalte verderop en dan moet ik zo een kwartier lopen. En dan is een kwartier lopen opeens zo ver, dat ik dan op die dagen zou besluiten: ik ga niet met de bus. En dat betekent natuurlijk voor een heleboel mensen die dan ineens de bus niet meer als alternatief zien om ergens naar toe te gaan. En dat je dan dus dingen gaat vermijden en dat wil je eigenlijk ook niet. Je wil dat de mensen juist de bus in gaan en dat het openbaar vervoer goed gebruikt wordt.

En wat ik zelf dan ook prettig vind, is dat je weet dat er ook een alternatief is. Als ik naar Utrecht ga en ik ga dus met de bus, neem ik de trein in Nijkerk, want ik ga met de bus naar Nijkerk, dan ga ik met de trein naar Amersfoort en dan geeft hij altijd aan -in de 9292-app- dat ik dan in Amersfoort moet uitstappen en daar de bus moet nemen daar de Hogeschool in Utrecht, naar Science Park. Maar die bus is altijd heel erg vol en die heeft behoorlijk wat bochten en die moet heel vaak optrekken en afremmen. Ik kan beter met de trein doorrijden naar Bilthoven en dan hebben ze in Bilthoven die hele rare trap, ik heb er ook een keer een podcast over gemaakt, hele vreemde trap. Maar daar, als ik de bus instap, dan is het vaak wat rustiger en het is een kortere route, dus voor mij is het veel fijner om de bus te nemen met die korte route. Dus het is ook maar net weten dat dat mogelijk is. Want de app geeft dat niet aan, die stuurt je via Amersfoort, maar ik weet nu zelf al dat daar de bus altijd aankomt, dan kan ik veel beter in Bilthoven de bus nemen dan naar het Science Park en dan kom ik veel beter aan. Veel prettiger.

Ja en toevallig (ha) heb ik net een interview gehad en dat interview gaat dan ook over mijn deelname aan het ROCOVF, als iemand met een functiebeperking. Heel grappig, want die meneer kwam hier -de interviewer, de journalist- en die wilde dus weten wat mijn drijfveren zijn, dus ik heb het verhaal ook verteld van de VN-ambassadeur en dat ik benaderd ben door de provincie Flevoland. Maar voordat ik dat interview had, heb ik eerst even een soort voorbereiding gedaan en toen heb ik Ans Kamer, heb ik gesproken, van de Stichting Plotsdoven, die wilde wel met mij even sparren daarover. En die heeft een paar dingen aangegeven waar wij als slechthorenden op kunnen letten. Dus van wat ik net een beetje genoemd heb zijn ook een paar dingen van haar. En dat was heel goed om dat van haar ook te horen en ja, dat bevestigt ook weer mijn eigen ervaring. Het is niet alleen mijn ervaring, het is dan... het geldt dan waarschijnlijk voor heel veel mensen die gehoorverlies hebben. Ondertussen, omdat het de week van de toegankelijkheid is, gebeurt er ineens van alles, ben ik ook gevraagd door de Coalitie voor Inclusie. Dat is een groot platform wat ja, zich ook hard maakt voor de inclusieve samenleving. En daar ben ik toegetreden tot de groep toegankelijkheid met het OV. En dat is ook wel weer heel grappig dat ik dus vanuit dat ROCOVF, nu weer andersom, bij de Coalitie voor Inclusie daar in die groep kan toetreden om daar te helpen met het meedenken wat wij als slechthorenden nodig hebben.

Dat interview dat was dus heel mooi, dat, hij heeft best goede vragen gesteld, ik kon het allemaal ook goed vertellen. Hij heeft een filmpje gemaakt, er zijn foto's gemaakt, er kwam een speciale fotograaf van de krant, het grappige is, die fotograaf is hier al eens een keer eerder geweest toen mijn boek 'Evenwicht, in uitvoering' uitkwam en toen heeft hij mij gefotografeerd op de trap en dat wist hij nog. Dat is toch wel heel leuk.

Maar wat is mijn drijfveer dan om dit te doen? Dat is eigenlijk omdat ik dus die VN-ambassadeur Verdrag Handicap ben, en ik ben afhankelijk van de bus. Ik rij zelf geen auto meer dus ja, vanuit Zeewolde, als ik met het openbaar vervoer ga, is dat altijd met de bus. Heel soms met de regiotaxi, want als de bus hier niet rijdt, 's avonds en in het weekend, dan rijdt hij niet naar Nijkerk en niet naar Almere, dan is het heel fijn dat je dan de regiotaxi kan nemen. En de regiotaxi die haalt jou thuis op, die brengt jou op de plaats van bestemming en ook andersom, hij haalt je daar weer op en brengt jou weer thuis voor de deur. Dat is ook een hele mooie toevoeging aan het openbaar vervoer binnen Flevoland. Ook daar kunnen we als ROCOVF wel mee aan de gang. Wat vinden we van de regiotaxi? Hoe is dat georganiseerd? Waar moet aan gedacht worden? Ook daar kunnen wij advies in geven. Dus die hoort daar ook bij, het is niet alleen busvervoer, maar ook die regiotaxi.

Ja en op die manier kan ik toch een steentje bijdragen aan ja, de inclusieve samenleving. Dit is wat ik snap, dit is wat ik begrijp en ik heb nog heel wat te leren over het openbaar vervoer en ik vind het wel heel interessant. Het is voor mij eigenlijk wel een nieuwe wereld die opengaat, dat, er moet met zo veel dingen rekening gehouden worden. En dat het niet eenvoudig is om zomaar iets te wijzigen binnen het openbaar vervoer. Nou, en dat is waar ik de komende jaren mee bezig kan zijn, binnen dat ROCOVF, als lid van het ROCOVF om dus dan ja, mee te denken in het openbaar vervoer, in het busvervoer, binnen Flevoland.

En nou ben ik begonnen, deze podcast, dat helemaal in het begin, dat ik bij het congres ben geweest van Jan Troost. Jan Troost is op 16 mei 2023 overleden, en hij was dus een groot inspirator als het gaat over die inclusieve samenleving. Hij heeft ook een boek geschreven, samen eigenlijk met zijn dochter: Troost Over Leven en dat gaat over 50 jaar belangenbehartiging en ondeugd, want hij was ook wel een beetje rebels. Hij, ja, van jongs af aan dat hij eigenlijk al in een rolstoel zat, maar hij heeft veel meegemaakt in zijn leven en dat beschrijft hij dan ook in het boek en ook daarbij kwam ik in een wereld -toen ik dat las- dat ik niet kende! En heel mooi om te weten, dat hij dus daar zich zó hard voor heeft gemaakt en zo veel dingen voor elkaar heeft gekregen als het gaat over die inclusieve maatschappij. Dus ja, dat wilde ik nog even meegeven. En dat kwam natuurlijk omdat ik de opleiding patiënt-coach deed en Paula Boek heb leren kennen, dus ja, dan zie je hoe bepaalde dingen zoals een hele reis... dat ik, vanaf dus dat ik haar leerde kennen, Paula Boek, naar nu, lid zijn van dat ROCOVF om dan mijn steentje bij te dragen aan de inclusieve samenleving als het gaat over het busvervoer in Flevoland.

Dit is de podcast! Seizoen 7, aflevering 11: Met de bus. Je hebt geluisterd naar 'Evenwicht, je leven', naar Paula Hijne, en als je nou vaker wil luisteren dan kun je je abonneren op deze podcast, bijvoorbeeld via Spotify en dan krijg je elke keer een seintje als er een nieuwe aflevering is. Dus dank je wel voor het luisteren en tot de volgende keer!


Over Evenwicht, je leven

Evenwicht, je leven

De podcast over het zintuig evenwicht. 


Ervaringen en informatie over ons zintuig evenwicht.

De evenwichtsorganen in ons binnenoor zijn onderdeel van een complex evenwichtssysteem, waardoor we alles kunnen doen wat we doen. Elke actie is namelijk mogelijk door dit bijzondere zintuig evenwicht. 

In deze podcast komt ook het psychisch evenwicht aan bod.

Kortom, evenwicht in de breedste zin van het woord. 


'Evenwicht, je leven' is de podcast van Paula Hijne. Zij is auteur van het boek 'Evenwicht in uitvoering, hoe ons evenwicht werkt'.


https://evenwichtinuitvoering.nl/