Onze opa een RMS-voorman? Stond hij op een dodenlijst? Op de vlucht voor een naderende oorlog? Nee toch?
In de zevende - en laatste reguliere - aflevering van ‘Podkas van mijn Opa’ gaat het in meerdere opzichten over het eind. Omlijst door Tamar’s lied ‘Aan het Eind’, dat ze schreef aan het eind van Groningen. Met haar voeten in klei, net als Ede Staal. Voor Joost kwam het lied symbool te staan voor het einde van een tijdperk.
We spreken over de periode na de Tweede Wereldoorlog tot 1962, waarin onze opa vanuit Merauke contact onderhield met RMS-minister en latere president in ballingschap Manusama. Ze correspondeerden over het wel en wee van RMS-missies, maar ook gewoon over voetbaluitslagen. Dit alles ten tijde van oplopende spanningen rondom het lot van Nieuw-Guinea, een politiek spel waarin uiteenlopende koloniale belangen speelden, met infiltraties door parachutisten van Soekarno’s leger en twijfel over wie wel of niet naar Nederland mocht vluchten - of moeten we evacueren zeggen?
En uitgerekend in de periode dat de Verenigde Staten het initiatief in deze kwestie naar zich toetrok en de Nederlandse inzet veranderde in een onafhankelijk Papua, raakte de zoon van de rijke Rockefeller vermist in de binnenlanden van Nieuw-Guinea. Ontvoerd door koppensnellers? Opgegeten zelfs? Rockefeller senior, gouverneur van New York en latere vice-president van de VS, reisde voor de grootscheepse zoektocht hoogstpersoonlijk af naar Merauke, een slaperig stadje dat plotseling veranderde in het middelpunt van de wereldpers. Het betekende voor onze opa onafgebroken doorwerken op het postkantoor om de stroom aan telegrafieverkeer in goede banen te leiden.
De roerige tijden eindigden plotseling met het vertrek van vele gezinnen, waaronder onze familie. Onze vader had als tienjarige geen idee van wat er gebeurde. De dreiging werd te groot en Nederland trok aan het kortste eind. Het betekende het einde van de laatste Nederlandse kolonie in de Oost. Onze opa richtte zijn huis in als kantoor om alle documentatie voor het vertrek van de achtergebleven Molukkers tijdig in orde te maken. In de kas lezen we uit persoonlijke brieven en horen we de morsecode van de telegram die hij op 12 september 1962 ontving: Uw gezin vertrekt morgenmiddag via zuidroute nederlandswaarts - stop.
Muziek: T A M A R - Aan het Eind