Sinds het Volkscongres onlangs van de communistische partij ligt de focus vooral op staatsbedrijven en wil Peking privébedrijven onder een nog meer strikter bedwang houden. Voor leider Xi Jinping gaat het erom vooral de internationale concurrentiepositie van staatsbedrijven te verstevigen.
Dat zorgt in deze periode voor een onrustig klimaat onder Westerse bedrijven in China. De gevolgen blijven niet uit. Sommige overwegen zelfs gedeeltelijk of volledig weg te trekken naar naburige landen.
In deze aflevering overloop ik samen met Boudewijn Poldermans de huidige situatie in China vooral na de verklaringen van Xi Jinping op het recente Partijcongres. Boudewijn heeft er meer dan 40 jaar ervaring opzitten in Zuid-Oost Azië. Hij woonde en werkte in Hong Kong, Taiwan, Zuid-Korea, Vietnam en China. Hij is sinoloog, strategisch adviseur, ondernemer en actief bij verschillende instituten zoals de China Business Council of the Netherlands.
Voor we de actuele situatie induiken rond China blikken we even terug naar de jaren '80. Westerse bedrijven werden met open armen ontvangen maar chaos overheerste. En van een binnenlandse markt was nog geen sprake.
Jaren liep het goed voor China. Heel goed. China werd op ruim tien jaar tijd een economisch wonder. Het groeide uit tot een geduchte economische speler in de wereld. En dat is de Amerikanen niet ontgaan, een understatement.
Maar de recente beleidsaanpak van Xi Jinping waar ideologie primeert op economie en binnenlandse veiligheid voorop staat, creëert een onzekere situatie in een al volatiele wereld met de oorlog in Oekraïne en een wereldwijde recessie in wording. Ook dat heeft allemaal gevolgen voor Westerse bedrijven die opereren op de Chinese markt.
China wil tegen 2025 de grootste economische supermacht zijn wat een doorn in het oog is van de Verenigde Staten. Een ander heet hangijzer is Taiwan. De tegenstellingen tussen Amerika en China zijn er enkel maar door uitvergroot.
Ook Europa zet zich alsmaar meer schrap voor de Chinezen. Hun buitenlands invloed op economisch vlak en de druk die ze uitoefenen op diplomatiek vlak noopt Europa ertoe om alerter te zijn. Onlangs nog werd professor Jonathan Holslag op de vingers getikt door onze buitenlandminister die op haar beurt was aangesproken door Chinese diplomaten. Aanleiding was een rapport van Holslag over de aanwezigheid van China in havens. Volgens hem is elk Chinees vrachtschip een oorlogsschip. Dat viel niet in goede aarde bij Chinese diplomaten in ons land. Is die diplomatieke infiltratie echt zo intens of moeten we dat nuanceren?
Niets houdt Xi Jinping nog tegen nu hij alle macht naar zich heeft toegetrokken. Maar tegelijk heeft hij ook af te rekenen met binnenlandse uitdagingen. De lockdowns, zeker in een bruisende stad als Shanghai, ondermijnen economische groei. Ook de vergrijzing gooit roet in het eten.
En wat is de rol van China in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne? De goede band tussen Poetin en Xi kan misschien China doen optreden als vredesbemiddelaar. Het zou in elk geval een positiever imago van China opleveren. Of is dit wishful thinking?
In elk geval zal de recente uitspraak van ex-NAVO topman Jaap de Hoop Scheffer dat China medeplichtig is aan die oorlog niet in dovemansoren zijn terechtgekomen in Peking.
Met mijn gast Boudewijn Poldermans overloop ik heel wat facetten die de ene keer situaties nuanceren en relativeren en dan weer de spanning tussen het Westen en China aan de oppervlakte brengen.
China is hoe dan ook een geduchte speler waar het Westen rekening mee moet houden. De vraag is vooral welke houding Europa voortaan moet aannemen. Het Amerikaanse harde Chinabeleid volgen of een eigen politieke agenda invullen?
Het is wel overduidelijk: de komende jaren worden intens spannend.
