Wacht je op een

teken om te

veranderen?

Dit is het!

Met deze tekst opent de website van Duwtje. Het gedragsbureau dat Liza Luesink en Joyce Croonen ruim 12 jaar geleden oprichtten. Dagelijks zetten ze hun gedragskennis in voor stimuleren van gedrag dat voor mens en maatschappij belangrijk is.

“In crisis zijn mensen bij uitstek irrationeel” zo opent Liza deze aflevering, “je brein werkt dan minder goed.” Liza wijst op een denkfout. “Het is niet zo dat als we mensen puur informatie geven, ze het daarna ook weten.” Zo simpel werkt het niet. Zo werkt ons brein niet, schetst Liza. En zeker niet tijdens een crisis, waarbij we volgens onderzoek ook nog minder kunnen onthouden.

Mensen kunnen soms niet rationeel meer nadenken tijdens een crisis. Als het dan gaat over crisiscommunicatie heb je feitelijk andere mensen en andere middelen nodig om je te helpen met denken. We bespreken met elkaar voorbeelden, van nooduitgangen tot mensen met een hesje. Wat werkt nu wel en wat niet? Het is de opmaat voor het gesprek over gedrag. Hoe kan je gedrag in goede richting veranderen?

We bespreken gaandeweg de verschillende knoppen waar je volgens Liza aan kunt draaien om gedrag een kant op te laten veranderen. Deze gedragsfactoren zijn: gemak, normen, motivatie en weerstand. Weerstand hebben we dan nog niet besproken. Maar ook deze knop is voor crisiscommunicatie van belang. Ze onderstreept met voorbeelden in het kader van de vluchtelingenproblematiek.

Weerstand is betrokkenheid, zo concluderen we met elkaar. Weerstand moet je erkennen, op die manier kan je achterhalen wat mensen motiveert. Een oplossing is dan om mensen in een groep te benaderen, maar vooral individueel in gesprek te gaan met mensen.

Ook hier is weer het cliché van toepassing: echt communiceren begint met luisteren.

We analyseren het gedrag van mensen na een NL Alert en het gedrag van mensen bij een ontruimingsoefening. Het is iedere keer een puzzel bij een crisissituatie aan welke knop je kunt draaien. Een analyse van de situatie is altijd het begin. Ook als er weinig tijd is, zoals tijdens een crisis. “Kom niet naar het plaats incident”, dat werkt natuurlijk niet, zo is de simpele conclusie. We moeten vooral aangeven: waar moet je dan wél naar toe?

Of de gedragstechniek zelfovertuiging: als je zelf bedenkt waarom je iets moet veranderen dan beklijft de gedragsverandering ook beter. Het is een techniek die ook is gebruikt bij de coronaperiode door Duwtje. Het is de bekende “voor wie doe jij het?” Toen werkte dat ijzersterk. Zouden we nu weer dergelijke maatregelen moeten inzetten, omdat corona weer meer besmettingen zou opleveren, dan zou het een stuk ingewikkelder zijn. Gedragsverandering is geen trucje, leert Liza ons.

We komen vervolgens op het onvermijdelijke: ethiek. Wat is ethisch als het gaat over gedragsverandering? En zo komen er nog meer vragen aan de orde in deze toffe aflevering: waarom is er ramptoerisme? Waarom filmen mensen bij een ramp? Enfin, weer maar gewoon luisteren dus…

Meer lezen, bestel het boek "Duwtje in de juiste richting".